1. Θερινό Εκπαιδευτικό Σεμινάριο του Emmanuel College της Βοστώνης, σε συνεργασία με την Εταιρεία Κρητικών Σπουδών [30 Μαΐου έως 30 Ιουνίου 2019: Κρήτη – Σικελία – Μάλτα - Κύπρος]. Συνεχίζοντας τη διμερή εκπαιδευτική συνεργασία τους, το Emmanuel College της Βοστώνης και η Εταιρεία Κρητικών Σπουδών, πραγματοποίησαν εφέτος το έβδομο Θερινό Εκπαιδευτικό Σεμινάριο (EC Eastern Mediterranean Security Studies Program 2019), σύμφωνα με το ακόλουθο πρόγραμμα:
Ι. Μαθήματα Ειδικότητας: Πολιτικές Επιστήμες. Διδάσκοντες: Dr. Petros Vamvakas, Associate Professor of Political Science and International Studies, Emmanuel College. Dr. Kimberly Smirles, Associate Professor of Psychology, Emmanuel College. Dr. Violetta Ravagnoli, Assistant Professor of History, Emmanuel College. Dr. Sotiris Roussos, Head of the Centre of Mediterranean, Middle East and Islamic Studies. Mr. Triantafyllos Karatrantos, Sr. Research Fellow, Center For Security Studies. Dr. Panagiotis Tsakonas, Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων, Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Dr. Dimitris Xenakis, Αν. καθηγητής, Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης, Πανεπιστήμιο Κρήτης. Dr. Aref Alobeid, Πάντειο Πανεπιστήμιο. Εντατικό ΙΙ. Πρόγραμμα Διδασκαλίας της Ελληνικής ως ξένης Γλώσσας στους αμερικανούς φοιτητές από τη φιλόλογο Κατερίνα Μαρκουλάκη, υπό την καθοδήγηση της Εφόρου Γλωσσικής Παιδείας, γλωσσολόγου Παναγιώτας Σαμιώτη. ΙΙΙ. Μαθήματα ελληνικής Λογοτεχνίας και Πολιτισμού: Ερατ. Γ. Καψωμένος, Ομότ. καθηγητής Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Anna Zimbone, Università degli studi di Catania, Dipartimento di Scienze Umanistiche, Μιχάλης Πιερής, Καθηγητής Πανεπιστημίου Κύπρου, Τμήμα Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών.

2. Ποιητική βραδιά. Η ανανεωμένη Θεατρική Ομάδα της Εταιρείας Κρητικών Σπουδών εγκαινίασε, το Σάββατο, 15 Ιουνίου 2019, τις καλλιτεχνικές της δραστηριότητες με ένα πλούσιο Αφιέρωμα στην Ελληνική Ποίηση. Η εκδήλωση έγινε στην έδρα της Εταιρείας Κρητικών Σπουδών, στον Πύργο Αλικιανού, με θεματικό άξονα τις ενότητες Πόλεμος – Ειρήνη – Αγάπη και αντιπροσωπευτικά έργα της ποιητικής μας παράδοσης (Σαπφώ, Χορτάτζης, Κορνάρος, Σολωμός, Καβάφης, Σεφέρης, Ελύτης, Ρίτσος, Βρεττάκος, Λειβαδίτης, Αναγνωστάκης, Σαχτούρης, Αθαν. Δεικτάκης). Έλαβαν μέρος οι ερασιτέχνες ηθοποιοί Γιάννης Γιαννουδάκης, Αλεξία Δεικτάκη, Ειρήνη Κόρκακα, Μανόλης Ντουκάκης, Κλειώ Παπαδερού, Αριάδνη Παπιδάκη, Μαρία Σταφυλαράκη, Ανδρέας Φωτεινάκης και από το παιδικό τμήμα, Άρτεμις Βασιλογιαννάκη, Άννα Μουζουράκη, Κατερίνα Παντελάκη. Τα ποιητικά κείμενα ήταν δραματοποιημένα και συνοδεύονταν από μουσική επένδυση, με τη φροντίδα της Λίντας Μανουσάκη και του Δημήτρη Παρά. Συντονίστρια: Κλειώ Α. Παπαδερού.

3. Ελλάδα – Ιταλία: Πολιτιστικές σχέσεις (16ος – 20ός αιώνας) Μνήμη καθηγητή Κωνσταντίνου Νίκα [11-12.07. 19].
Η Εταιρεία Κρητικών Σπουδών – Ίδρυμα Καψωμένου, σε συνεργασία με την Περιφερειακής Ενότητας Χανίων, οργάνωσε στις 11 και 12 Ιουλίου 2019, στην έδρα της Εταιρείας, Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο με θέμα: «Ελλάδα – Ιταλία: πολιτιστικές σχέσεις (από το 16ο στον 20ον αιώνα).
Το Συνέδριο ύταν αφιερωμένο στη μνήμη του Καθηγητή Κωνσταντίνου Νίκα, διευθυντή Νεοελληνικών Σπουδών στο πάλαι ποτέ Istituto Universitario Orientale, (το σημερινό Πανεπιστήμιο της Νάπολης «L’Orientale”: Università degli Studi di Napoli “L’Orientale”). Ο τιμώμενος υπήρξε σπουδαίος ερευνητής στους τομείς των ελληνοϊταλικών σχέσεων και των ελληνικών Γραμμάτων από τη Μεταβυζαντινή περίοδο ως την εποχή μας, μεταφραστής, εκδότης του δίγλωσσου περιοδικού «Ιταλοελληνικά. Rivista di cultura Greco-moderna», ιδρυτικό μέλος της «Σύμπραξης Ευρωπαϊκών Πανεπιστημίων για την ενίσχυση των Νεοελληνικών Σπουδών» και της Σειράς «Βιβλιοθήκη Κλασικών Νεοελλήνων Συγγραφέων».
Οι θεματικοί άξονες του Συνεδρίου ήταν οι τομείς που καλλιέργησε ο αείμνηστος Κωνστ. Νίκας: Α. Πολιτιστικές σχέσεις Ελλάδας – Ιταλίας από το 16ον αιώνα ως τις μέρες μας. Β. Η λογοτεχνία της Κρητικής Αναγέννησης. Κρητικό Θέατρο, Ερωτόκριτος.  Γ. Ιστορικο-γραμματολογικά ζητήματα της πρώιμης λογοτεχνίας μας (18ος – 19ος αι.). Δ. Νεοελληνική ποίηση και πεζογραφία του 19ου και 20ού αιώνα.

Το Συνέδριο είχε δύο ενότητες: Α. Φιλολογικό Μνημόσυνο για την προσφορά του τιμωμένου στην επιστήμη, την παιδεία, τις ελληνοϊταλικές σχέσεις και τον πολιτισμό. Ομιλητές: Ερατοσθένης Γ. Καψωμένος, Ο Κωνσταντίνος Νίκας και η συμβολή του στις ελληνοϊταλικές πολιτιστικές σχέσεις – Μόσχος Μορφακίδης, Κωνσταντίνος Νίκας. Η προσωπικότητα και το έργο του ̶  Γιάννης Σιδηροκαστρίτης, Ο Νίκας και η σχέση του με τους ελληνόφωνους της Κάτω Ιταλίας. Έστειλαν μηνύματα οι Καθηγητές: Vincenzo Rotolo, Άννα Ζιμπόνε, Παναγιώτης Νούτσος, Θεοδόσης Πυλαρινός και ο ποιητής Τίτος Πατρίκιος. Αντιφώνηση εκ μέρους της οικογένειας Νίκα, από την καθηγήτρια Ιταλικής Φιλολογίας Ανθή Νίκα.
Β. Επιστημονικές ανακοινώσεις: Αργυρώ Μουντάκη, Το πολιτικό, κοινωνικό, πνευματικό υπόβαθρο της Ελλάδας κατά τον 19ο αιώνα σε σχέση με τις πρώτες λαογραφικές καταγραφές προφορικού λαϊκού λόγου στην Ελλάδα: Μία επισκόπηση – Ιφιγένεια Τριάντου, Ερμηνεύοντας τη Γυναίκα της Ζακυθος του Σολωμού, με βάση τα πρότυπά της – Γιώργος Φρυγανάκης, Γιάννης Δαλέντζας: Ο ασυμβίβαστος λαϊκός λογοτέχνης του Ρεθύμνου – Ελπινίκη Νικολουδάκη, Έρευνες του Αντωνίου Γιάνναρη στη Βενετία για τον ποιητή Βιτσέντζο Κορνάρο και τα χρόνια της σύνθεσης του Ερωτοκρίτου – Βασιλεία (Λιάνα) Καλοκύρη, Ο Ερωτόκριτος του Β. Κορνάρου: «κριτική αγωγή στον σύγχρονο πολιτισμό». Προτάσεις για διδακτική αξιοποίηση στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, με αφορμή το Έτος Ερωτόκριτου. – Γιάννης Σιδηροκαστρίτης, Η διαχρονική παρουσία της ελληνικής γλώσσας στην Κάτω Ιταλία. Οι κοινότητες των ελληνόφωνων σήμερα. Διαπιστώσεις και προβληματισμοί – Αμάντα Σκαμάγκα, Τίτος Πατρίκιος και Ιταλία: μια ισόβια σχέση αγάπης και περιπλάνησης – Ανδρονίκη Ζαχαριουδάκη, Γρηγόρης Καψωμένος, ο ερευνητής κι ο αγωνιστής. Ένα σύγχρονο υπόδειγμα πολλαπλής καλλιέργειας των σχέσεων μεταξύ των δύο λαών – Μόσχος Μορφακίδης, Ο νοτιοϊταλικός και ο ελληνικός χώρος ως πηγή έμπνευσης στο έργο του Θερβάντες – Σταμάτης Φιλιππίδης, Οι μεταφράσεις του Σαραντάρη σε ποιήματα του Γκιουζέπε Ουγκαρέττι – Ερατοσθένης Γ. Καψωμένος, Αναζητώντας τo κοινό πολιτισμικό υπόβαθρο των δύο λαών.

4. «Παραμύθια με καλάθια, παξιμάδια και καρπούς» . Αφήγηση Λαϊκών Παραμυθιών από την ομάδα «Οι παραμυθάδες της πόλης των Χανίων» (22 Ιουλίου 2019). ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ: Δήμητρα Βαλαβάνη: «Κάποτε ριζώνουν και τα λόγια». Δέσποινα Τζιάκη: «Η χελώνα και ο Ρεβιθάκης». Νίκος Μπλαζάκης : «Ο σιδερένιος δερβίσης». Αγγελ. Μπεμπλιδάκη: «Ο κυρ Σιμιγδαλένιος». Στέλλα Ροζάκη: «Η ψoμματούκλα». Βάνια Σταμπολάκη: «Το μαχαίρι της σφαγής, τ’ ακόνι της υπομονής και το κερί τ’ αμάλαχτο». Δώρα Γεωργιάδου: «Τα τρία παλικάρια και τα τρία κορίτσια». Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με μια ενδιαφέρουσα συζήτηση με το κοινό για το ελληνικό παραδοσιακό παραμύθι ως φορέα του τοπικού πολιτισμικού προτύπου.

5. Αφιέρωμα στον Ερωτόκριτο του Κορνάρου, Α: Ερωτόκριτος και λαϊκή παράδοση. (Πνευματικό Κέντρο Χανίων, Παρασκευή, 26 Ιουλίου 2019). Συμμετέχοντας στους εορτασμούς του Έτους Ερωτόκριτου, η Εταιρεία Κρητικών Σπουδών – Ίδρυμα Καψωμένου και η Περιφέρεια Κρήτης – Περιφερειακή Ενότητα Χανίων διοργάνωσαν, με τη συνεργασία της Ένωσης Πολιτιστικών Φορέων Επαρχίας Κισάμου και της Εταιρείας Γραμμάτων και Τεχνών Ανατολικής Κρήτης, μια ποιητική και μουσική ημερίδα με θέμα: O Ερωτόκριτος και η λαϊκή ποιητική παράδοση. Ο διάλογος της μαντινάδας και της ρίμας με τον Ερωτόκριτο του Κορνάρου. Η σχέση του Ερωτόκριτου με τη λαϊκή παράδοση, ιδιαίτερα με την κρητική μαντινάδα και τη ρίμα, είναι ένα επιστημονικό πρόβλημα με πολύ ενδιαφέρουσες προεκτάσεις. Τους όρους και τα συστατικά στοιχεία του προβλήματος αυτού επιλέξαμε να αναπαραστήσομε θεατρικά, μέσα από ζωντανούς ποιητικούς και μουσικούς διαλόγους ανάμεσα σε αυθεντικούς φορείς της παράδοσης: από τη μια, αφηγητές και λαϊκούς τραγουδιστές, που απαγγέλλουν ή τραγουδούν Ερωτόκριτο, στη λαϊκή προφορική εκδοχή του· και από την άλλη, Κρητικούς μαντιναδολόγους και λυράρηδες, οι οποίοι ανταποκρίνονται στην «πρόκληση», με μαντινάδες που συνεχίζουν στο ίδιο θέμα ή διαλέγονται μαζί του.
Συμμετείχαν οι λαϊκοί ποιητές και τραγουδιστές Νίκος Βρέντζος, Κώστας Πατεράκης, Ντίνα Ροδουσάκη, και οι οργανοπαίχτες: Σταύρος Ψαρουδάκης (λύρα), Γιάννης Παπαδάκης (λαγούτο), Κώστας Καρτσωνάκης (βιολί) και άλλοι, βιντεο- σκοπημένοι παραδοσιακοί καλλιτέχνες από τις περιοχές Λασιθίου και Χανίων. Το πρόγραμμα περιελάμβανε Θεατρικό αναλόγιο με το Γρηγόρη Βαλτινό και το Μιχάλη Αεράκη στο ρόλο του Ποιητή, και τους ηθοποιούς του επαγγελματικού Θεάτρου Έλια Βεργανελάκη και Σταύρο Λιλικάκη, καθώς και τα μέλη της ερασιτεχνικής Θεατρικής Ομάδας της Εταιρείας Κρητικών Σπουδών Κλειώ Παπαδερού και Μανόλη Ντουκάκη.

6. Αφιέρωμα στον Ερωτόκριτο του Κορνάρου, Β: Θεατρική παράσταση «Του έρωτα οι μπόρεσες και τση φιλιάς η χάρη» από το ΘΕΠΑΚ (1η Αυγούστου 2019). Η Εταιρεία Κρητικών Σπουδών – Ίδρυμα Καψωμένου και το Θεατρικό Εργαστήρι του Πανεπιστημίου Κύπρου (ΘΕΠΑΚ), οργάνωσαν, σε συνεργασία με την Περιφέρεια Κρήτης - Περιφερειακή Ενότητα Χανίων, θεατρική παράσταση στον Πύργο Αλικιανού, στον αύλειο χώρο της Εταιρείας Κρητικών Σπουδών, την 1η Αυγούστου 2019, με τίτλο: «Του έρωτα οι μπόρεσες και τση φιλιάς η χάρη. Ο Ερωτόκριτος». Διασκευή - σκηνοθεσία Μιχάλη Πιερή. Ήταν μια νέα θεατρική ανάγνωση του έργου, με δύο Αρετούσες και άλλες τολμηρές καινοτομίες χαρακτηριστικές της τέχνης του σκηνοθέτη. ‘Ελαβαν μέρος 25 ηθοποιοί του Θεατρικού Εργαστηρίου του Πανεπιστημίου Κύπρου. Η εκδήλωση αποτέλεσε συμμετοχή των οργανωτικών φορέων στο Έτος Ερωτόκριτου 2019.
7. «Ελληνική γλώσσα, Λογοτεχνία και Πολιτισμός». Σεμινάριο Διεθνούς Εκπαιδευτικής Συνεργασίας (Εταιρεία Κρητικών Σπουδών, 17–24. 08. 2019]. Συμμετέχοντας στο «Έτος γλώσσας και λογοτεχνίας Ελλάδας-Ρωσίας 2019», η Εταιρεία Κρητικών Σπουδών – Ίδρυμα Καψωμένου και το Ινστιτούτο Ξένης Φιλολογίας του Κριμαϊκού Ομοσπονδιακού Βερνάτσκι Πανεπιστημίου [Vernadsky National University (ίδρυση 1917), υπεύθυνη η Αναπλ. καθηγήτρια Λίλια Μπάναχ] οργάνωσαν εκπαιδευτικό προγράμμα συνεργασίας, με δύο συναφείς και αλληλοσυναρτώμενες εκδηλώσεις: Α. Θερινό Σεμινάριο Ελληνικής Γλώσσας, Λογοτεχνίας και Πολιτισμού. Β. Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο: Ελληνορωσικές λογοτεχνικές σχέσεις [βλ. πρκ., αριθμ. 9].
Το Σεμινάριο, διάρκειας μιας εβδομάδας (από 17 έως 24 Αυγούστου), έγινε στις εγκαταστάσεις της Εταιρείας Κρητικών Σπουδών, όπου φιλοξενήθηκαν οι 4 φοιτητές (από τα 14 μέλη της αποστολής) που εξασφάλισαν άδεια εισόδου (οι υπόλοιποι αποκλείστηκαν, λόγω της απαγόρευσης εισόδου στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που έχει επιβληθεί στους έχοντες ρωσικά διαβατήρια πολίτες της Κριμαίας). Το διδακτικό πρόγραμμα περιλάμβανε: Α. Θεωρία και ερμηνεία της λογοτεχνίας: Δημοτικό τραγούδι, Κρητική Αναγέννηση (Ερωτόκριτος), Ποίηση του 19ου αιώνα (Σολωμός – Επτανήσιοι), Γενιά του 1910 (Καβάφης, Σικελιανός, Καζαντζάκης), Γενιά του Μεσοπολέμου (Σεφέρης, Ελύτης). Διδάσκων: Ερατοσθένης Γ. Καψωμένος Ομότ. καθηγητής Θεωρίας λογοτεχνίας και Νεοελλην. Φιλολογίας. Β. Εισαγωγή στην ιστορία των ελληνορωσικών σχέσεων. Διδάσκων: Γιώργος Μαργαρίτης, Καθηγητής Σύγχρονης Πολιτικής και Κοινωνικής Ιστορίας στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

8. Συμμετοχή στη Γιορτή του Ριζίτικου Τραγουδιού (Χανιά, Ανατολική Τάφρος, 27.08.2019). H Εταιρεία Κρητικών Σπουδών–Ίδρυμα Καψωμένου συμμετέσχε επίσημα, με εισαγωγική ομιλία του προέδρου της, Ερατοσθένη Γ. Καψωμένου, στην πανηγυρική έναρξη των εκδηλώσεων της νεοσύστατης Ομοσπονδίας Ριζίτικου Τραγουδιού. Την Ομοσπονδία συγκρότησαν – με τη συμπαράσταση και συνδρομή του Ιδρύματός μας – οι σύλλογοι, ομάδες και συντροφιές του ριζίτικου τραγουδιού της Δυτικής Κρήτης, προκειμένου να διασώσουν και να μεταδώσουν στις επόμενες γενιές την αυθεντική παράδοση του Ριζίτικου τραγουδιού, όπως τραγουδιέται στην κοιτίδα του, την ορεινή Δυτική Κρήτη.
Στην εκδήλωση μετείχαν 25 φορείς, που αντιπροσωπεύτηκαν επί σκηνής από 94 τραγουδιστές του Ριζίτικου τραγουδιού. Η εκδήλωση πλαισιώθηκε από 9 λαϊκούς οργανοπαίχτες και 31 χορευτές και χορεύτριες, που αντιπροσώπευσαν τις τοπικές μουσικοχορευτικές παραδόσεις της ευρύτερης περιοχής. Σύμφωνα με τη σχετική απόφαση των οργανωτικών φορέων, η Γιορτή του Ριζίτικου καθιερώνεται ως μόνιμος θεσμός, που θα επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο την ίδια περίοδο.

9. Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο «Ελληνορωσικές λογοτεχνικές σχέσεις» (Οργανωτικοί φορείς: Εταιρεία Κρητικών Σπουδών – Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών – Ίδρυμα Τριανταφυλλίδη, Πύργος Αλικιανού, 29 – 31 Αυγούστου 2019). Συμμετέχοντας στο «Έτος γλώσσας και λογοτεχνίας Ελλάδας–Ρωσίας, 2019», η Εταιρεία Κρητικών Σπουδών–Ίδρυμα Καψωμένου και το Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών – Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη – [οι εκπρόσωποι του Κριμαϊκού Ομοσπονδιακού Πανεπιστημίου, εμπνευστές και πρωτεργάτες του Προγράμματος Συνεργασίας, δεν μπόρεσαν να συμμετάσχουν, αφού δεν έλαβαν άδεια εισόδου στην Ελλάδα] – οργάνωσαν, σε συνεργασία με την Περιφέρεια Κρήτης- Περιφερειακή Ενότητα Χανίων, Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο με θέμα «Ελληνορωσικές λογοτεχνικές σχέσεις: συγγραφείς και κείμενα» (29-31 Αυγούστου 2019), όπου συμμετείχαν Έλληνες και Ρώσοι (εκτός Κριμαίας) πανεπιστημιακοί καθηγητές. Στόχος του Συνεδρίου ήταν να μελετήσει και να αναδείξει τους ιστορικούς δεσμούς των δύο λαών στο πεδίο του πνευματικού πολιτισμού και ειδικότερα, της υψηλής τέχνης του λόγου: το ρόλο των βυζαντινών ιεραποστόλων και λογίων στη διαμόρφωση της πνευματικής παράδοσης των Ρώσων, από τον 10ο μ.Χ. αιώνα κ.ε., και τη γόνιμη επίδραση των μεγάλων Ρώσων συγγραφέων στους Νεοέλληνες ποιητές και πεζογράφους κατά τους δύο τελευταίους αιώνες. Ειδικότερα, το Πρόγραμμα του Συνεδρίου είχε ως εξής:
ΠΕΜΠΤΗ, 29.8.19: Εναρκτήρια Πανηγυρική Συνεδρία Διαπολιτισμικές σχέσεις Ελλάδας – Ρωσίας στην ιστορική διαχρονία – Oleg Tsybenko, Ελληνιστής, Καθηγητής Αρχαίας Ιστορίας, Συγγραφέας, «Η ρωσική Ανακάλυψη της Ελλάδας: οι αντιλήψεις για τον ελληνικό κόσμο - μεσαιωνική γραμματεία, οι περιηγητές, οι λογοτέχνες». – Σ.Ν. Φιλιππίδης, Ομότ. καθηγητής Πανεπιστημίου Κρήτης,, «Ρωσία και Χανιά: Ο Κονσταντίν Λεόντιεβ, Γραμματέας του ρωσικού προξενείου(1863), και ο Στέλιος Χαριτάκης, ο πρώτος μεταφραστής τού Εγκλήματος και Τιμωρίας σε βιβλίο (1912)». – Χρήστος Αλεξίου, τ. Αν. καθηγητής Παν/μίου του Μπέρμινχαμ, «Η συμβολή του Μήτσου Αλεξανδρόπουλου στη μελέτη της ρωσικής λογοτεχνίας στην Ελλάδα».
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ, 30.08.19: Α΄ Τακτική Συνεδρία Θέματα θεωρίας, ιστορίας και διδακτικής της γλώσσας – Γιώργος Παπαναστασίου, Αν. καθηγητής Αριστοτελείου Παν/μίου Θεσ/νίκης, Διευθυντής Ινστιτούτου Νεοελληνικών Σπουδών - Ιδρύματος Μαν. Τριανταφυλλίδη, «Ζητήματα προέλευσης του ελληνικού λεξιλογίου». – Παναγιώτης Ανδρέου, Ερευνητής Ινστιτούτου Νεοελληνικών Σπουδών- Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη, «Η εκμάθηση της προφοράς της ελληνικής γλώσσας από Ρώσους σπουδαστές». – Ερατοσθένης Γ. Καψωμένος, Ομότ. καθηγητής Παν/μίου Ιωαννίνων, «Γλώσσα – λογοτεχνία – πολιτισμός. Μια στρατηγική επιλογή στη διδασκαλία των γλωσσών». Β΄ Τακτική Συνεδρία. Ελλάδα – Ρωσία. Διαπολιτισμικές σχέσεις – Oleg Tsybenko, Ελληνιστής, Καθηγητής Αρχαίας Ιστορίας, Συγγραφέας, «Ο Ερμηνευτικός Ψαλτήρας του αγίου Μαξίμου του Γραικού: το μεταφραστικό και πολιτιστικό άθλημα του βατοπεδιανού λόγιου στην Ρωσία». – Svetlana B. Koroliova, Καθηγήτρια του Γλωσσολογικού Πανεπ/μίου Νίζνι Νοβγκοροντ, Ρωσία, «Ο Andrej Kurbski, ο Μάξιμος ο Γραικός και η ιδέα της “Αγίας Ρωσίας”». Γ΄ Τακτική Συνεδρία. Διαπολιτισμικοί κώδικες σημασιοδότησης: Η εικόνα της Ρωσίας στην ελληνική λογοτεχνία και της Ελλάδας στη ρωσική λογοτεχνία – Χριστίνα Παπαδημητρίου, Δφ, «Οι Ρώσοι στη Νεοελληνική Λογοτεχνία». – Liliya Banakh, Αναπλ. Καθηγήτρια Θεωρίας της γλώσσας, λογοτεχνίας και κοινωνιογλωσσολογίας , «Η μορφή του Έλληνα στην ρωσική λογοτεχνία». – Svetlana Chernobai, Καθηγήτρια στο Κριμαϊκό Ομοσπονδ. Βερνάτσκι Πανεπιστήμιο, Συμφερούπολη, «Η έννοια "Ελευθερία" στη γλωσσική εικόνα του κόσμου των Ελλήνων, των Άγγλων και των Ρώσων». Δ΄ Τακτική Συνεδρία. Συγγραφείς και κείμενα. Διακειμενικές σχέσεις – Έρη Σταυροπούλου, Ομότ. καθηγήτρια Πανεπιστημίου Αθηνών, «Οφειλή στον Ντοστογιέφσκι: μια ανάγνωση του Γενναίου Τηλέμαχου, του Αλέξ. Κοτζιά». – Σπύρος Κατσαραπίδης, “Οράματα και διαψεύσεις στη δίνη της Ιστορίας. Η Ρωσία της Άλκης Ζέη” [:«Κοντά στις ράγες», «Η αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα», «Αρβυλάκια και γόβες», «Με μολύβι φάμπερ νούμερο δύο»]. E΄ Τακτική Συνεδρία. Ιστορία και λογοτεχνικοί κώδικες – Ερατοσθένης Γ. Καψωμένος, Ομότ. καθηγητής Παν/μίου Ιωαννίνων, «Η ποιητική της αφήγησης στην “Ένατη πληγή” του Μήτσου Αλεξανδρόπουλου». – Γιώργος Μαργαρίτης, Καθηγητής Σύγχρονης Πολιτικής και Κοινωνικής Ιστορίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, «Ο ελληνικός στρατός σε Ουκρανία και Κριμαία, 1919: μια εκστρατεία με βαριές συνέπειες».
ΣΑΒΒΑΤΟ, 31.08.19, ΣΤ΄ Τακτική Συνεδρία. Συζήτηση Στρογγυλής Τράπεζας Ι. «Οι Ελληνικές σπουδές στη Ρωσία και οι Ρωσικές σπουδές στην Ελλάδα». Έρη Σταυροπούλου, Oleg Tsybenko, Απολογισμοί του Ινστιτούτου Νεοελληνικών Σπουδών-Ιδρύματος Τριανταφυλλίδη, του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας Θεσσαλονίκης, του Τμήματος Ρωσικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, του Ινστιτούτου Ξένης Φιλολογίας του Κριμαϊκού Ομοσπονδ. Βερνάτσκι Πανεπιστημίου. Ζ΄ Τακτική Συνεδρία. Συζήτηση Στρογγυλής Τράπεζας ΙΙ. «Προοπτικές των Ελληνορωσικών σχέσεων. Αποτιμήσεις – Προτάσεις». – Γιώργος Μαργαρίτης, Oleg Tsybenko, Γιώργος Παπαναστασίου, Χρήστος Αλεξίου, Ερατοσθένης Γ. Καψωμένος.

10. Διαβήματα προς το Ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών για την παροχή βίζας στους φοιτητές και διδάσκοντες του Τμήματος Ελληνικής Φιλολογίας του Ινστιτούτου Ξένης Φιλολογίας του Κριμαϊκού Ομοσπονδιακού Βερνάτσκι Πανεπιστημίου [Vernadsky National University, ίδρυση 1917], που παρέχει Πτυχίο Διδασκαλίας της Ελληνικής Γλώσσας στη Δημόσια Εκπαίδευση της Αυτόνομης Δημοκρατίας της Κριμαίας [α) Έγγραφό μας υπ’ αρ. πρωτ. 13/16.07.2019, προς την Γ4 Διεύθυνση Δικαιοσύνης – Εσωτερικών Υποθέσεων – Schengen του Υπουργείου Εξωτερικών· β)Επιστολή με ημερομ. 5.08.2019 προς τον Υπουργό κ. Νίκο Δένδια, μέσω της Γ4 Διεύθυνσης του Υπουργείου Εξωτερικών· γ) Έγγραφο υπ’ αρ. πρωτ. 15/3.9.2019 προς τον Υπουργό κ. Νίκο Δένδια, μέσω της Γ4 Διεύθυνσης του Υπουργείου Εξωτερικών]. Με τα παραπάνω διαβήματά μας επικαλούμεθα την παρέμβαση του αρμόδιου Υπουργού, για την άρση απαγόρευσης εισόδου στην Ελλάδα (που έχει επιβάλει η Ε.Ε. για τους έχοντες ρωσικά διαβατήρια πολίτες της Κριμαίας), προκειμένου για τους φοιτητές και διδάσκοντες του Τμήματος Ελληνικής Φιλολογίας του Ινστιτούτου Ξένης Φιλολογίας του Κριμαϊκού Ομοσπονδιακού Βερνάτσκι Πανεπιστημίου, ώστε να έχουν τη δυνατότητα να μετέχουν σε Εκπαιδευτικά Προγράμματα Επιμόρφωσης / Μετεκπαίδευσης στην Ελλάδα, που οι ίδιοι θεωρούν αναγκαία για την πληρέστερη συγκρότησή τους και την ενίσχυση του κύρους του παρεχόμενου πτυχίου. Σημειώνομε συναφώς ότι το Ινστιτούτο Ξένης Φιλολογίας του Κριμαϊκού Ομοσπονδιακού Πανεπιστημίου είναι το μόνο πανεπιστημιακό Τμήμα στην Ευρώπη το οποίο παρέχει Πτυχίο διδασκαλίας της Ελληνικής γλώσσας. Οι πτυχιούχοι του Τμήματος καλύπτουν πραγματικές ανάγκες της Στοιχειώδους και Μέσης Εκπαίδευσης, όπου διδάσκεται η ελληνική γλώσσα. Και αυτό σημαίνει ότι η διδασκαλία της ελληνικής ανταποκρίνεται σε κοινωνικό αίτημα, στο οποίο σημαντικό ρόλο έχουν οι ελληνικής καταγωγής πολίτες της Κριμαίας, οι οποίοι στην παρούσα ιστορική συγκυρία επέλεξαν να δώσουν έμφαση στην ελληνική πολιτισμική τους ταυτότητα. Δεδομένο που δημιουργεί ευνοϊκές προϋποθέσεις για μια γόνιμη συνεργασία στο πεδίο του Πολιτισμού και της Εκπαίδευσης. Τα διαβήματά μας δεν είχαν, έως τώρα, αποτέλεσμα.

11. Καλλιτεχνικό Μνημόσυνο μουσουργού Δημήτρη Καψωμένου. 25 χρόνια μετά (Εταιρεία Κρητικών Σπουδών, Αίθουσα Τελετών, Πύργος Αλικιανού, 18.09.2019). Η Εταιρεία Κρητικών Σπουδών – Ίδρυμα Καψωμένου, σε συνεργασία με την Περιφέρεια Κρήτης ̶ Περιφερειακή Ενότητα Χανίων, οργάνωσε Καλλιτεχνικό Μνημόσυνο για τα 25 χρόνια από την εκδημία του μουσουργού Δημήτρη Γ. Καψωμένου. Ακούστηκαν από βιντεοσκοπημένες εκτελέσεις τα έργα του: Σουίτα Νο 10 {Ι. Στειακό, ΙΙ. Καλλεργιανό}, Θαλασσινά {Αφήγηση – Κύκλος για πιάνο σε 14 μέρη}, Κρητικά Χώματα {Σειρά για πιάνο σε 5 μέρη}, Στη Μικρή Πόλη {Σουίτα σε 6 μέρη: ΙΙ. Του δειλινού…, VI. Χορός στο Φοινικόδασος}. Η εκδήλωση αποτελεί το πρώτο στάδιο στην προετοιμασία μεγάλης συνεδριακής και καλλιτεχνικής εκδήλωσης, με θέμα: «Ο διάλογος της λόγιας με τη λαϊκή μουσική παράδοση της Κρήτης: Οι Χανιώτες μουσουργοί Μιχαήλ Βλαζάκης και Δημήτρης Καψωμένος», που προγραμματίζεται για το καλοκαίρι 2020, σε συνδιοργάνωση με το Βενιζέλειο Ωδείο Χανίων.

12. Συζήτηση Στρογγυλής Τράπεζας: «Η Γέφυρα του Καιρίτη»(22 Σεπτεμβρίου 2019). Η Εταιρεία Κρητικών Σπουδών – Ίδρυμα Καψωμένου, σε συνεργασία με την Περιφέρεια Κρήτης ̶ Περιφερειακή Ενότητα Χανίων, οργάνωσε Συζήτηση Στρογγυλής Τράπεζας, με θέμα «Η Γέφυρα του Καιρίτη. Το οδικό δίκτυο, τα μνημεία, το οικοσύστημα». Σκοπός της διοργάνωσης ήταν – με αφορμή την επείγουσα ανάγκη να λυθεί το πρόβλημα της οδικής επικοινωνίας στην Επαρχία Κυδωνίας – να διευρύνει τη συζήτηση με στόχο ένα συνολικό σχέδιο προστασίας και ανάπτυξης της κοιλάδας του Καιρίτη, του αρχαίου ποταμού Ιάρδανου, από τις πηγές ως τις εκβολές του, το οποίο να περιλαμβάνει όλες τις συνισταμένες του προβλήματος, το οικοσύστημα, τον υδροφόρο ορίζοντα, τις λεκάνες απορροής και τις πλουτοπαραγωγικές πηγές της περιοχής, τα μνημεία και την ιστορία τους, το οδικό δίκτυο και την τουριστική παράμετρο, όχι αποσπασματικά αλλά σε συσχετισμό μεταξύ τους και μέσα στο πνεύμα μιας αξιοβίωτης ανάπτυξης. Στην εκδήλωση, που πραγματοποιήθηκε στην έδρα της Εταιρεία Κρητικών Σπουδών, συμμετείχαν εκ μέρους της Περιφέρειας Κρήτης – Περιφερειακής Ενότητας Χανίων ο Αντιπεριφερειάρχης Πολιτικής Προστασίας, ΠΑΜ – ΠΣΕΑ και Διαχείρισης Τεχνικών Μέσων, Αναστάσιος Κουρουπάκης, εκ μέρους του Δήμου Χανίων ο Αντιδήμαρχος Νίκος Χαζηράκης, ο Δήμαρχος Πλατανιά Γιάννης Μαλανδράκης,, εκπρόσωποι πολιτικών κομμάτων, αρχαιολόγοι και εμπειρογνώμονες, ο Μιχ. Ανδριανάκης, ο Κωνσταντίνος Ψαράκης, ο Νίκος Λατινάκης, εκ μέρους της τοπικής Επιτροπής Διεκδίκησης ο Λυκειάρχης κ. Ιωάννης Μαυρογένης, πολιτιστικοί φορείς και πολύς κόσμος. Μετά τις τοποθετήσεις των υπηρεσιακών παραγόντων και την ανάγνωση της Έκθεσης της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας Νεωτέρων Μνημείων (Αρ. Πρωτ.ΥΠΠΟΑ/ ΓΔΑΜΤΕ/ΥΝΜΤΕΚΡ/505632/52755/3132/20.09.2019), ακολούθησαν οι ειδικοί ομιλητές, ο αρχαιολόγος Μιχ. Ανδριανάκης και ο Νίκος Λατινάκης, Μέλος του Δ.Σ. της Δ.Ε.Υ.Α.Χ. και η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με ευρύτατη συζήτηση για όλα τα φλέγοντα ζητήματα μεταξύ του κοινού και των υπηρεσιακών παραγόντων και εκπροσώπων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

13. Στρογγυλή Τράπεζα «ΥΠΟΘΗΚΟΦΥΛΑΚΕΙΑ ΚΑΙ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ: Ανταγωνιστικοί ή συμπληρωματικοί θεσμοί;» Ελεύθερο Ανοιχτό Πανεπιστήμιο Εταιρείας Κρητικών Σπουδών, Πύργος Αλικιανού, 26 Σεπτεμβρίου 2019).
Η Εταιρεία Κρητικών Σπουδών – Ίδρυμα Καψωμένου, σε συνεργασία με την Περιφέρεια Κρήτης ̶ Περιφερειακή Ενότητα Χανίων, οργάνωσε την Πέμπτη, 26 Σεπτεμβρίου 2019, στην έδρα της Εταιρείας, Συζήτηση Στρογγυλής Τράπεζας με θέμα «Υποθηκοφυλακεία και Κτηματολόγιο. Ανταγωνιστικοί ή συμπληρωματικοί θεσμοί;». Σκοπός της διοργάνωσης ήταν να συζητήσει όλα τα προβλήματα που προκύπτουν από την οργανωτική αυτή μεταρρύθμιση, θεσμικά, διοικητικά, νομικά, γραφειοκρατικά, καθώς και ζητήματα επιστημονικής έρευνας, που αφορούν τη διάσωση και ερευνητική αξιοποίηση του τεράστιου πλούτου πληροφοριών που περιέχονται στα δημόσια βιβλία των Υποθηκοφυλακείων για την ανθρωπογεωγραφία των αντίστοιχων περιοχών. Για το σκοπό αυτό προσκλήθηκαν και έλαβαν μέρος στη δημόσια συζήτηση εκπρόσωποι των αρμόδιων κρατικών υπηρεσιών, της Περιφέρειας και των Δήμων, εκπρόσωποι των επιστημονικών και επαγγελματικών φορέων και συλλόγων, πολιτιστικοί σύλλογοι της περιοχής.
Ύστερα από μια σύντομη Εισαγωγή στο θέμα από τον Πρόεδρο της Εταιρείας Κρητικών Σπουδών, Ε.Γ. Καψωμένο, ακολούθησαν οι χαιρετισμοί της αναπληρ. Αντιπεριφερειάρχη Σοφίας Μαλανδράκη-Κρασουδάκη, εκ μέρους της Περιφερειακής Ενότητας Χανίων, του Αντιδημάρχου Νίκου Χαζηράκη εκ μέρους του Δήμου Χανίων και οι εισηγήσεις των ειδικών ομιλητών, της κας Λίλας Εληότη, Προϊσταμένης της Υπηρεσίας Κρατικών Αρχείων Ηρακλείου, του κ. Ευάγγελου Χαριτόπουλου, Αρχαιολόγου- Ερευνητή, του κ. Γιώργου Δασκαλάκης, τ. Προϊστάμενου Υποθηκοφυλακείου Αλικιανού, της κας Μαριλένα Σκυλουράκη, εκπροσώπου του Συλλόγου Συμβολαιογράφων Κρήτης και του κ. Διονύση Βολάνη, Αντιπροέδρου της Ένωσης Αμίσθων Υποθηκοφυκλάκων. Ακολούθησε ευρύτατη συζήτηση με το κοινό για τα ζητήματα και προβλήματα του νέου Κτηματολογίου.

14. Συνάντηση γνωριμίας με τους ζώντες ποιητές και πεζογράφους της Κρήτης (Εταιρεία Κρητικών Σπουδών – Ίδρυμα Καψωμένου, 28-29 Σεπτεμβρίου 2019). Η Εταιρεία Κρητικών Σπουδών – Ίδρυμα Καψωμένου εγκαινίασε εφέτος, σε συνεργασία με την Περιφέρεια Κρήτης ̶ Περιφερειακή Ενότητα Χανίων και τη συνδρομή της Ένωσης Πνευματικών Δημιουργών Χανίων, ένα νέο ετήσιο θεσμό με τίτλο «Συνάντηση γνωριμίας με τους σύγχρονους ποιητές και πεζογράφους της Κρήτης». Η ιδέα του θεσμού έχει την αφετηρία της στο Δέκατο Διεθνές Κρητολογικό Συνέδριο (Χανιά, Οκτώβριος 2006), όπου επιχειρήσαμε, με τη συνεργασία των κατά τόπους Ενώσεων Φιλολόγων, μια πρώτη καταγραφή της λογοτεχνικής παραγωγής των Κρητών συγγραφέων μέσα στον 20όν αιώνα. Από την εργασία αυτή και τις συναφείς ανακοινώσεις των Συνέδρων του Τρίτου (Νεοελληνικού) Τμήματος, προέκυψε το συμπέρασμα ότι ο εικοστός αιώνας σημαδεύεται από μια μεγάλη άνθηση των Κρητικών Γραμμάτων, ιδιαίτερα της ποίησης και της πεζογραφίας. Από τότε εκκρεμούσε το αίτημα να συγκεντρωθεί και να καταγραφεί συστηματικά η σύγχρονη λογοτεχνική παραγωγή της Κρήτης, που στην παρούσα ιστορική φάση της υποβάθμισης του πνευματικού πολιτισμού, χρειάζεται τη διαμεσολάβηση συγκροτημένων πρωτοβουλιών, για να φτάσει στο μεγάλο κοινό, να λειτουργήσει ως παιδευτικός παράγοντας, να ενθαρρυνθεί και να καθιερωθεί ως παράδοση.
Αυτό το στόχο είχε τη φιλοδοξία να υπηρετήσει η Συνάντηση γνωριμίας του κοινού με τους σύγχρονους ποιητές και πεζογράφους της Κρήτης. Στην πρόσκλησή μας ανταποκρίθηκαν (με αλφαβητική σειρά): ο ποιητής και πεζογράφος Κανάκης Γερωνυμάκης, Βουβάς Σφακίων, η ποιήτρια Βούλα Επιτροπάκη, Ηράκλειο, η ποιήτρια Ανδρονίκη Ζαχαριουδάκη (Αλόη Δρυός), Χανιά, η πεζογράφος Αρετούσα Ιερωνυμάκη, Ηράκλειο, ο ποιητής Γιώργης Καράτζης, Ηράκλειο, ο ποιητής Μπερβανάκης Μανόλης, Ασή Γωνιά Χανίων, η ποιήτρια Ευαγγελία Πετρουγάκη, Ηράκλειο, ο ποιητής Γεώργιος Πλατανάκης, Ηράκλειο, η πεζογράφος Σιδηροπούλου Τριανταφυλλιά, Ρέθυμνο, ο ποιητής Νικόλας Σταυρουλάκης, Ηράκλειο, ο ποιητής και πεζογράφος Γιώργος Φρυγανάκης, Ρέθυμνο, οι οποίοι προσήλθαν στη Συνάντηση γνωριμίας (28-29 Σεπτ. 2019), παρουσίασαν το έργο τους, κατέθεσαν τα βιβλία τους στη Βιβλιοθήκη του Ιδρύματος και συζήτησαν με το κοινό. Μηνύματα και βιβλία απέστειλαν ο π. Ανδρέας Μαμαγκάκης, πεζογράφος, Ρέθυμνο, ο συγγραφέας Κωστής Βασιλάκης, Ηράκλειο, ο ποιητής και πεζογράφος Μαρίνος Γαλανάκης, Ρέθυμνο, ο συγγραφέας Δημήτρης Κ. Γεωργακάκης, Σφηνάρι Κισάμου, η ποιήτρια και πεζογράφος Χρυσούλα Δημητρακάκη, Ρέθυμνο και ο ποιητής Δημήτρης Ποθουλάκης, Ρέθυμνο. Για τους Κρητικούς συγγραφείς δημιουργήσαμε ειδικό τμήμα στη Βινβλιοθήκη του Ιδρύματος, με την επωνυμία “Εις των Ιδεών την Πόλη”, προκειμένου να συγκεντρώσομε εκεί τα έργα των Κρητικών συγγραφέων και να τα καταστήσομε προσιτά στην έρευνα, ώστε να ενθαρρύνομε το ενδιαφέρον των μελετητών για τη νεότερη και σύγχρονη λογοτεχνική παραγωγή της Κρήτης και να δημιουργήσομε μεσοπρόθεσμα, μια αξιόπιστη μονάδα υποστήριξης για τις κρητολογικές σπουδές.

15. ΕΚΛΟΓΗ ΚΑΙ ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΣΕ ΣΩΜΑ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ. Την Κυριακή, 29 Σεπτεμβρίου 2019, ώρα 16.30΄, συνήλθε, στην αίθουσα Τελετών του Ιδρύματος στον Πύργο Αλικιανού, η Γενική Συνέλευση της Εταιρείας Κρητικών Σπουδών – Ιδρύματος Καψωμένου και εξέλεξε το νέο Διοικητικό Συμβούλιο για την περίοδο 2019-2022. Ακολούθησε, την ίδια μέρα και στον ίδιο χώρο, η συγκρότηση του νέου Δ.Σ. σε σώμα και την Πέμπτη, 3 Οκτωβρίου 2019, η πρώτη Τακτική Συνεδρία του Δ.Σ., με θέμα τον επανακαθορισμό των τομέων δράσης και την κατανομή των αρμοδιοτήτων. Με την ολοκλήρωση των διαδικασιών ανασυγκρότησης που πραγματοποίησε το νέο Διοικητικό Συμβούλιο, η οργανωτική δομή της Εταιρείας Κρητικών Σπουδών έλαβε την ακόλουθη μορφή:
Διοικητικό Συμβούλιο
Πρόεδρος: Ερατοσθένης Καψωμένος, Ομότ. καθηγητής Πανεπιστημίου Ιωαννίνων , Εταίρος και Ιδρυτικό μέλος της Εταιρείας Κρητικών Σπουδών Αναπληρωτής Πρόεδρος: Ναυσικά Καψωμένου–Μαρκάκη, Διπλωματούχο ξεναγός, Εταίρος και Ιδρυτικό μέλος της Εταιρείας Κρητικών Σπουδών Α΄ Αντιπρόεδρος: Δημήτρης Νικολακάκης, Διευθυντής των Υπηρεσιών Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Μέριμνας της Αντιπεριφέρειας Χανίων, Γεν. Γραμματέας της Ένωσης Πνευματικών Δημιουργών Β΄ Αντιπρόεδρος: Γιάννης Σκαράκης, Ιατρός, τ. Γεν. Επιθεωρητής Κρήτης του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού Γ΄ Αντιπρόεδρος: Κλειώ Παπαδερού, Φιλόλογος, Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Ειδίκευσης Νεοελληνικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης Γεν. Γραμματέας: Γεώργιος Καρκάνης, Δφ, Εκπαιδευτικός, Διευθυντής του -με την επωνυμία «Γυμνασιάρχης Γεώργιος Δ. Καψωμένος»- δημοσίου Γυμνασίου Αλικιανού Ταμίας: Σταύρος Βεζονιαράκης, συνταξ. Ηλεκτρολόγος Μηχανικός, Διπλωματούχος Βυζαντινής Μουσικής Μέλη: Αικατερίνη Κολοκυθά, Επισκέπτρια Υγείας, Μέλος – Έφορος Δημοσίων Σχέσεων και Εθιμοτυπίας Τασούλα Βουρεξάκη, Έφορος Επιμελητείας και Φιλοξενίας Μαρία Μπουλνταδάκη-Νικολουζάκη, Έφορος Σπουδής του Λαϊκού Πολιτισμού: Υλικός Βίος. Αναπληρωματικά μέλη: Παγώνα Βίγλη, Έφορος Σπουδής του Λαϊκού Πολιτισμού: Μνημεία του Λόγου. Δημήτρης Χ. Καψωμένος, συντ. Σκηνοθέτης, Έφορος Καλλιτεχνικής Παιδείας
Εκπρόσωπος της Εταιρείας στο Δ.Σ. της Παγκρήτιας Ένωσης Πολιτιστικών Συλλόγων (Π.Ε.Π.ΣΥ.): Γιάννης Γαλανάκης
Εξελεγκτική Επιτροπή:
Ευαγγελία Βεζονιαράκη-Πολυχρονάκη, Μαθηματικός, Προεδρεύουσα Χρυσούλα Καψωμένου, Εκπαιδευτικός, Μέλος, Σερλιδάκης Σήφης, Επιχειρηματίας, Μέλος
ΤΟΜΕΙΣ ΔΡΑΣΗΣ. Ανακατανομή αρμοδιοτήτων
α. Τομέας Δημοσίων Σχέσεων και Εθιμοτυπίας. Έφορος: Κατερίνα Κολοκυθά
β. Τομέας Πολιτιστικής δράσης. Έφορος: Δημήτρης Νικολακάκης
γ. Τομέας Θεατρικής Παιδείας. ‘Εφορος: Κλειώ Παπαδερού
δ. Τομέας Υγείας και Προστασίας περιβάλλοντος. Έφορος: Γιάννης Σκαράκης
ε. Τομέας έρευνας του Λαϊκού Πολιτισμού
στ.1. Εφορεία Λαϊκού Πολιτισμού, Α. Μνημεία του Λόγου.Έφορος: Παγώνα Βίγλη
στ.2. Εφορεία Λαϊκού Πολιτισμού, Β. Υλικός Βίος. Έφορος: Μαρία Μπουλνταδάκη- Νικολουζάκη
ζ.1. Τομέας Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων: Εφορεία Γλωσσικής Παιδείας. Έφορος: Παναγιώτα Σαμιώτη
ζ.2. Εφορεία Διδασκαλίας της Ελληνικής ως ξένης ή δεύτερης γλώσσας. Έφορος: Κατερίνα Μαρκουλάκη
ζ.3. Εφορεία Σεμιναρίων Επιμόρφωσης – Επαγγελματικής Κατάρτισης. Έφορος: Λιάνα Καλοκύρη
η. Τομέας Ερευνητικών Προγραμμάτων. Έφορος: Ερατοσθένης Γ. Καψωμένος
η.1. Εφορεία Κρητικών Γραμμάτων (Έρευνα-καταγραφή Λογοτεχνικής παραγωγής). Έφορος: Γεώργιος Φρυγανάκης
ι.1. Τομέας Βιβλιοθήκης και Αρχείου. Εφορεία Βιβλιοθήκης. Έφορος: Χρυσούλα Καψωμένου
ι.2. Τομέας Βιβλιοθήκης και Αρχείου. Εφορεία Αρχείου. Έφορος: Ευαγγελία Βεζονιαράκη-Πολυχρονάκη
ια. Τομέας Διεθνών Σχέσεων και Ιστοσελίδας. Έφορος: Γεώργιος Ε. Καψωμένος
ιβ. Τομέας Διαδικτυακής Επικοινωνίας. Έφορος: Δημήτρης Κυριακάκης
ιγ. Τομέας κτηριακών εγκαταστάσεων. Έφορος: Σταύρος Βεζονιαράκης
ιδ. Τομέας Επιμελητείας και Φιλοξενίας. Έφορος: Αναστασία Βουρεξάκη
ιε. Τομέας Οικονομικών και Προμηθειών Έφορος: Ανδρέας Φωτεινάκης
ιστ. Λογιστικές Υπηρεσίες. Έφορος: Στέλιος Κουνελάκης, Λογιστής
ιζ. Νομική Υπηρεσία (δικηγόροι). Άρτεμις Καψωμένου, Παναγιώτης Καρβέλης, Πέτρος Μαρκάκης

16. Πρόταση αποκατάστασης παρεφθαρμένου τοπωνυμίου προς το Δήμο Πλατανιά (έγγραφό μας υπ’ αρ. πρωτ. 16/08.10.2019). Σύμφωνα με σχετική απόφαση του Δ.Σ. της Εταιρείας Κρητικών Σπουδών – Ιδρύματος Γεωργίου και Αρτεμισίας Καψωμένου (Τακτική Συνεδρία 3ης Οκτωβρίου 2019), υποβάλαμε έγγραφο Υπόμνημα προς το Δήμο Πλατανιά για την αποκατάσταση της ορθής ονομασίας της συνοικίας του Αλικιανού που είναι σήμερα γνωστή με την ονομασία «Παστελιανά». Όπως εξηγούμε αναλυτικά στο Υπόμνημά μας, η ονομασία αυτή είναι παραφθορά της αρχικής ονομασίας Καστελλιανά, η οποία μαρτυρείται από αξιόπιστες ιστορικές πηγές και επαληθεύεται από τον συμπαγή, φρουριακό χαρακτήρα της συνοικίας ως δομημένου συνόλου. Η ιστορική πηγή που διέσωσε την αυθεντική ονομασία της συνοικίας (Καστελλιανά) είναι τα Απομνημονεύματα του Χατζή Μιχάλη Γιάνναρη, που απόκεινται στο Ιστορικό Αρχείο Κρήτης. Εκεί υπάρχουν δύο τουλάχιστον αναφορές της αυθεντικής ονομασίας. Τη μία επεσήμανε ο αείμνηστος Γεώργιος Δ. Καψωμένος, στη διάρκεια αρχειακής έρευνας, όπου ο Χατζή Μιχάλης Γιάνναρης, Αρχηγός της Επαναστατικής Επιτροπής της Επαρχίας Κυδωνίας, σημειώνει: «Η Επαναστατική Επιτροπή συνεδρίασε εις την συνοικία Καστελλιανά του Αλικιανού». Τη δεύτερη μας υπέδειξε ο ειδικός ερευνητής Κώστας Φουρναράκης, που εκπόνησε διδακτορική διατριβή για τα Απομνημονεύματα του Χατζή Μιχάλη Γιάνναρη: «Κατήλθομεν εις τα εν Αλικιανώ Καστελλιανά» (δημοσίευση των Απομνημονευμάτων στην εφημερίδα «Ελευθέρα Γνώμη», 1930, από τον ανηψιό του Χατζή Μιχάλη, Εμμανουήλ Γιάνναρη). Η παραφθορά ερμηνεύεται γλωσσικά από τους κανόνες που διέπουν τη φωνητική της νεοελληνικής, όπου είναι σύνηθες φαινόμενο να εναλλάσσονται τα σύμφωνα κάπα, πι, ταυ και το ένα να παίρνει τη θέση του άλλου. Στην περίπτωσή μας, το πι αντικατέστησε το κάπα στην ονομασία Καστελλιανά κι έτσι προήλθε η παραφθαρμένη μορφή «Παστελιανά». Στον όρο Καστελλιανά διασώζεται ο φρουριακός χαρακτήρας της συνοικίας, χάρη στον οποίο αποτέλεσε ορμητήριο των επαναστατών. Υποστηρίζομε, λοιπόν, την αποκατάσταση του τοπωνυμίου Καστελλιανά, γιατί, σύμφωνα με τη δική του μαρτυρία, ο Χατζή Μιχάλης Γιάνναρης είχε εγκαταστήσει το αρχηγείο του «στη συνοικία Καστελλιανά του Αλικιανού», τουλάχιστον στις δύο τελευταίες επαναστάσεις του 1878 και του 1897, για τις οποίες έχομε πληροφορίες και από άλλες πηγές. Ώστε, το τοπωνύμιο Καστελλιανά συνδέεται με την πρόσφατη ιστορία μας και διασώζει την ιστορική μνήμη για την αγωνιστική παράδοση του τόπου μας.
– Ο Δήμος Πλατανιά, με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, παρέπεμψε το θέμα στην αρμόδια Επιτροπή του Δημοτικού Διαμερίσματος Μουσούρων, για να γνωματεύσει σχετικά.

17. Έκκληση για τη διάσωση του αρχαιολογικού μνημείου ‘Πύργος του Δαμολίνου’ της εποχής της βενετοκρατίας: Έγγραφό μας προς την Αρχαιολογική Υπηρεσία Χανίων με αριθμ. πρωτοκ. 17/10.10.2019).  Υλοποιώντας σχετική απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου της Εταιρείας Κρητικών Σπουδών – Ιδρύματος Καψωμένου (Τακτική Συνεδρία 3ης Οκτωβρίου 2019) απευθύνaμε έκκληση προς τo Τμήμα Βυζαντινών - Μεταβυζαντινών Αρχαιοτήτων της Εφορείας Αρχαιοτήτων Χανίων για τη διάσωση ενός σημαντικού μνημείου της περιόδου της Βενετοκρατίας, του γνωστού ως Πύργος του Δαμολίνου, που βρίσκεται εις το κέντρο της κωμόπολης Αλικιανού (τοποθεσία «Στου Καρδάμη το περβόλι»). Σύμφωνα με ιστορικές πληροφορίες, ο πύργος αποτελούνταν από τρία χωριστά οικοδομήματα, από τα οποία το αρχαιότερο, με υψηλό οδοντωτό προμαχώνα, κτίστηκε μέσα στο 13ον αιώνα από το Βενετό ευγενή Marco Da Molin, γενάρχη των Δαμολίνων, φεουδαρχών της περιοχής. Ανάγλυφο οικόσημο των Da Molin, με παράσταση ενός μύλου και τη λατινική επιγραφή «Circumago non flectro», βρέθηκε στην ευρύτερη περιοχή του πύργου (Βασ. Θεοφανίδου, «Ενετικά και τουρκικά μνημεία Δυτικής Κρήτης», E.E.K.Σ., τόμος Δ΄, σελ. 96 κ. εξ.). Το μνημείο συνδέεται με την τοπική ιστορία, την περίφημη επανάσταση του Γεωργίου Καντανολέου και την τραγική της κατάληξη (1527), που περιγράφεται με λεπτομέρειες στο χρονικό του Βενετού νοτάριου Antonio Trivan (Varie Cose di Candia, Bibliothèque Nationale de Paris, Manuscr. Ital. No 2091, 64-75) και μυθοποιείται αργότερα από το Σπυρ. Ζαμπέλιο (μυθιστόρημα «Κρητικοί Γάμοι», 1871). Παρότι η διήγηση του Trivan (και η μυθιστορηματική μεταγραφή της) έχει αμφισβητηθεί , νεότεροι ερευνητές, ο Στέργιος Σπανάκης και ο Ν. Ζουδιανός και πιο πρόσφατα, η Αναστασία Παπαδία-Λάλα, βασισμένοι σε πηγές άγνωστες σε παλαιότερους μελετητές, επιβεβαιώνουν την ιστορική βάση της επανάστασης του Καντανολέου (Στέργιος Γ. Σπανάκης, Μνημεία της Κρητικής Ιστορίας,1940-1976, τ. ΙΙΙ, σελ. 135 κ.ε., Του ίδιου, Κρήτη, τόμ. Β΄. Δυτική Κρήτη, έκδ. Σφακιανάκη, Ηράκλειο, ά.έ., σελ. 42-46. – Ν. Ζουδιανός, Ιστορία της Κρήτης, σελ. 208 κ.ε. – Αναστασία Παπαδία-Λάλα, Αγροτικές ταραχές και εξεγέρσεις στη βενετοκρατούμενη Κρήτη (1509-1528). «Η “επανάσταση” του Γεωργίου Γαδανολέου-Λυσσογιώργη», Διδακτορ. διατριβή, Αθήνα 1983.
Ο πρωταγωνιστής της επανάστασης Γεώργιος Καντανολέων ή Λυσσογιώργης (Giorgio Cadanoleo ditto Lissogiorgi), είναι τοπικός ήρωας και κατά τεκμήριο, ο διασημότερος κρητικός επαναστάτης, ο οποίος, σύμφωνα με την παράδοση, συνελήφθη με δόλο και μαρτύρησε στην περιοχή μας. Είναι αξιοσημείωτο ότι στ' Αλικιανού υπάρχει ως σήμερα οικογένεια Νταμηλήδων – Νταμηλάκηδων (Da Molin = Νταμηλής, με προληπτική αφομοίωση), ενώ στο χωριό και στην ευρύτερη περιοχή της Κυδωνίας διασώζονται επίσης οικογενειακά ονόματα αρχοντορωμαίων, που αγωνίστηκαν και θυσιάστηκαν κοντά στον αρχηγό τους Γεώργιο Καντανολέο {Φωτεινοί → Φωτεινάκηδες, Πάτεροι → Πατεράκηδες, Κόντοι → Κοντουδάκηδες, Μουσούροι → Μουζούρηδες}.
Μ’ αυτά τα δεδομένα, ο Πύργος του Δαμολίνου, πέρα από την αρχαιολογική του αξία καθεαυτήν ως μνημείου της Ενετοκρατίας, αποχτά ιδιαίτερη σημασία ως στοιχείο και τεκμήριο της τοπικής ιστορίας.
– Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Χανίων, Τμήμα Βυζαντινών - Μεταβυζαντινών Αρχαιοτήτων με το υπ’ αρ. Πρωτ. 7285/1285/06.11.2019 έγγραφό της, διαβίβασε το αίτημά μας προς τον Δήμο Πλατανιά, προκειμένου να εξετάσει «την οικονομική δυνατότητα ικανοποίησής του, σε συνεργασία με την Αρχαιολογική Υπηρεσία, δεδομένου ότι ο Πύργος του Δαμολίνου αποτελεί σημαντικό μνημείο της περιόδου της ενετοκρατίας στην Κρήτη, το οποίο χρήζει στερεωτικών επεμβάσεων».

18. Βραβείο συγγραφής δοκιμίου για τον τοπικό λαϊκό πολιτισμό. Στο πλαίσιο της συνεργασίας της Εταιρείας Κρητικών Σπουδών με το Ίδρυμα Ανάπτυξης του Μετσόβιου Κέντρου Διεπιστημονικής Έρευνας (ΜΕ.Κ.Δ.Ε.) του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, για την Προστασία και Ανάπτυξη του Ορεινού Περιβάλλοντος και των Τοπικών Ευρωπαϊκών Πολιτισμών, οι δύο φορείς αποφάσισαν (9.09.2018) την προκήρυξη βραβείου για τη συγγραφή δοκιμίου με θέμα «Πολιτισμικές αξίες και παραδόσεις της ορεινής Κρήτης, θεμελιώδης προϋπόθεση για την ολοκληρωμένη της ανάπτυξη».
Το βραβείο συνοδεύεται με χρηματικό έπαθλο 1500 €, που αποτελεί συνεισφορά του ΜΕ.Κ.Δ.Ε. στη διμερή συνεργασία. Η προθεσμία υποβολής υποψηφιοτήτων, που ήταν η 30ή Οκτωβρίου 2019, παρατείνεται για ένα έτος. Συνεπώς, η νέα προθεσμία λήγει 30 Οκτωβρίου 2020. Ο φάκελος υποψηφιότητας αποστέλλεται ταχυδρομικά και το κριτήριο εμπρόθεσμης υποβολής είναι η σφραγίδα του ταχυδρομείου.
Διευκρινίζεται για όσους δεν είναι εξοικειωμένοι με την ειδική ορολογία, ότι ο προσδιορισμός «θεμελιώδης προϋπόθεση για την ολοκληρωμένη ανάπτυξη», υπονοεί ότι για να υπάρξει ολοκληρωμένη ανάπτυξη μιας περιοχής, πρέπει αυτή να συμπορεύεται – ή τουλάχιστον, να είναι συμβατή – με τις παραδόσεις και τις αξίες του τοπικού πολιτισμού, όχι να τις ακυρώνει στην πράξη.
Ο συγγραφέας μπορεί να είναι ατομικός ή συλλογικός (ερευνητική ομάδα).
Τα δοκίμια, έκτασης άνω των 40 δακτυλόγραφων σελίδων, θα πρέπει να υποβληθούν σε δύο αντίγραφα, με το βιογραφικό σημείωμα των υποψηφίων και με ένα μικρό κείμενο που να τεκμηριώνει τη συνάφεια της μελέτης τους με το αντικείμενο του βραβείου. ‘Ομως, προσοχή! Ο φάκελος δε θα αναγράφει το όνομα του αποστολέα. Θα περιέχει: α) Το δοκίμιο σε δύο αντίτυπα (σε εκτυπωμένη και σε ηλεκτρονική μορφή), χωρίς τα ονόματα του ή των συγγραφέων. Σε κάθε αντίτυπο, αντί των ονομάτων, θα αναγράφεται, με μολύβι άνθρακος, ένας κωδικός της επιλογής του/των συγγραφέων, αποτελούμενος από 5 στοιχεία (γράμματα και αριθμούς). - β) Σφραγισμένο αδιαφανή φάκελο, ο οποίος θα αναφέρει στην εξωτερική του όψη τον παραπάνω κωδικό αριθμό και το θέμα [: Δοκίμιο με θέμα «Πολιτισμικές αξίες…[κλπ]. Μέσα σ’ αυτόν το φάκελο και μόνον, θα υπάρχουν τα πλήρη ονόματα του/των συγγραφέων και τα λοιπά στοιχεία επικοινωνίας (διεύθυνση, τηλέφωνα και E-mail εφόσον υπάρχει), το βιογραφικό σημείωμα και το μικρό κείμενο τεκμηρίωσης που αναφέραμε παραπάνω.
Η κοινή Διεπιστημονική Επιτροπή Kρίσης, απαρτιζόμενη από πανεπιστημιακούς ειδικούς στο θέμα, θα εξετάσει τα κείμενα και θα υποβάλει σχετική τεκμηριωμένη εισήγηση για το βραβείο, προς τα Δ.Σ. των δύο Ιδρυμάτων, τα οποία, με κοινή ανακοίνωση, θα δημοσιοποιήσουν το αποτέλεσμα και θα ορίσουν τη διαδικασία απονομής του χρηματικού βραβείου. Η υποβολή των φακέλων των υποψηφίων θα γίνει στη διεύθυνση:
Εταιρεία Κρητικών Σπουδών – Ίδρυμα Καψωμένου, Τ.Κ. 73005 Αλικιανός Χανίων Κρήτης.