1] Τρίτη, 17 Μαΐου 2016. Ερευνητικό Πρόγραμμα «Ανθρωπογεωγραφία Επαρχίας Κυδωνίας». Βυζαντινά, μεταβυζαντινά και νεότερα αρχαιολογικά μνημεία της περιοχής Κυδωνίας (Απολογισμός των μέχρι τότε αποτελεσμάτων και προγραμματισμός ερευνητικού έργου της θερινής περιόδου).
2] Κυριακή, 12 Ιουνίου 2016. Συμμετοχή στους οργανωτικούς φορείς του Συμποσίου για τη βυζαντινή εκκλησιαστική Υμνογραφία (πρωτοβουλία Συνδέσμου Ιεροψαλτών Χανίων “Γεώργιος ο Κρής” – Εκπρόσωπος της Εταιρείας Κρητικών Σπουδών: Σταύρος Βεζονιαράκης). Εισήγηση Ε.Γ. Καψωμένου: “Βυζαντινή εκκλησιαστική υμνογραφία. Η ποιητική της».
3] Σάββατο, 18 Ιουνίου έως Παρασκευή, 15 Ιουλίου 2016. Πρόγραμμα Φοιτητικής Κινητικότητας. Θερινό Σεμινάριο του Emmanuel College της Βοστώνης. Το Σεμινάριο πραγματοποιείται για τέταρτη χρονιά εφέτος, βάσει διμερούς Συμφωνίας συνεργασίας μεταξύ του Emmanuel College και της Εταιρείας Κρητικών Σπουδών. Η συνεργασία αφορά τόσο το εκπαιδευτικό πρόγραμμα όσο και το πρόγραμμα φιλοξενίας των φοιτητών και περιλαμβάνει: Α. το ημερήσιο διδακτικό πρόγραμμα (Μαθήματα Ειδίκευσης Πολιτικών Επιστημών [4 ώρες] και Ελληνική Γλώσσα και Πολιτισμό, μάθημα οργανικό του προγράμματος, με τις προβλεπόμενες διδακτικές μονάδες [2 ώρες])· Β. Μελέτη / Φροντιστηριακή άσκηση (απόγευμα, 18.00 – 20.00, πάγιο πρόγραμμα)· Γ. Διαλέξεις και ομιλίες (δύο την εβδομάδα, στις ώρες μελέτης)· Δ. Εκπαιδευτικές εκδρομές και ξεναγήσεις (κάθε Σαββατοκύριακο)· Ε. Επίσκεψη χώρων παραγωγικής δραστηριότητας.
Συγκεκριμένα, το εφετινό πρόγραμμα περιλάμβανε: Α. Τα μαθήματα Πολιτικών Επιστημών και Διεθνών Σπουδών: 1. «Mediterranean Democracy and the Geopolitics of Energy» [Διδάσκων ο καθηγητής Πέτρος Βαμβακάς, Emmanuel College], 2. «Governance and Globalization: The Eurozone Crisis» [καθηγ. Π. Βαμβακάς], 3. «Gender, Leadership and the Eurozone Crisis» [Διδ. dr. Christina Kulich], 4. «Syria,Iraq and the Redrawing of MENA» [dr. Aref Alobeid], 5. «Migration Policies in Europe’s Rio Grande» [Διδ. dr. Dim. Xenakis], 6. «Euro-Mediterranean Policies since the end of the Gold War» [ Διδ. dr. Dim. Xenakis], 7. «Gender. Labor and Family in Europe» [Διδ. dr. Christina Kulich], 8. «”Closing the Loop”. EU Circular Economy Strategy» [Arete Zournatzi], 9. «Pollution, Climate Change and Overfishing in the Mediterranean». Β. Διδασκαλία Ελληνικής γλώσσας και Πολιτισμού [Διδάσκ.: Γιώτα Σαμιώτη]. Γ. Διαλέξεις από Επισκέπτες καθηγητές (πάνω στο κύριο διδακτικό αντικείμενο: Δημ. Ξενάκης, «Euro-Mediterranean Policies since the end of the Cold War», Σωτ. Ρούσσος, «ISIS and Religious Pluralism», Kelsey Ryan, “Ashley Jean Fulbright in Greece”, Beril Cakir, “Turkey Inside Out”) και ενημερωτικές Ομιλίες από εκπροσώπους της Τοπικής Αυτοδιοίκησης [το Δήμαρχο Πλατανιά Ιωάννη Μαλανδράκη και άλλες προσωπικότητες]. Δ. Καθημερινή φροντιστηριακή άσκηση στην ελληνική γλώσσα [Γιώτα Σαμιώτη] και Μελέτη στο Αναγνωστήριο. Δ. Ξενάγηση στην παλιά πόλη των Χανίων και τα μνημεία της [Αρχαιολόγος Κώστας Ψαράκης], στην Αμερικανική Βάση Ακρωτηρίου και στη Ναυτική Βάση του ΝΑΤΟ στη Σούδα· Ε. Περιπάτους στα αξιοθέατα της ευρύτερης περιοχής και σε εστίες του λαϊκού πολιτισμού[E1] (Ζούρβα-Θέρισο, Μονή Αγ.Κυριακής, Παλιά Ρούματα: Πανεπιστήμιο Λευκών Ορέων, Δρομόνερο: Μουσείο, Καράνου, Μαράθι, Νωπήγια)· ΣΤ. Εκπαιδευτικές εκδρομές και ξεναγήσεις στην Κνωσσό, στον Ομαλό και το Φαράγγι της Σαμαριάς, στο Ελαφονήσι /Φαλάσαρνα, στη Γραμπούσα, στη Σαντορίνη, στη Ρόδο (τελευταία βδομάδα, σε συνδυασμό με διδακτικό πρόγραμμα [Prof. Panag. Tsakonas). Ζ. Επίσκεψη χώρων ερευνητικής και παραγωγικής δραστηριότητας(Μ.Α.Ι.Χ., AGROKRETA, Φούρνος Βασίλη Γαλανού: εξάσκηση στην παραδοσιακή τέχνη παραγωγής προϊόντων ψωμιού, επίσκεψη-ενημέρωση σε μονάδα παραγωγής κρασιού, καθώς και συμμετοχή σε εκδηλώσεις αναβίωσης παραδοσιακών εθίμων (βλ. δύο επόμενες εκδηλώσεις).
4] Παρασκευή, 24 Ιουνίου 2015. «Ανοίξετε τον Κλήδονα». Αναβίωση των μαντικών εθίμων του Κλήδονα. Η Εταιρεία Κρητικών Σπουδών – Ίδρυμα Καψωμένου, στο πλαίσιο του εκπαιδευτικού προγράμματος συνεργασίας με το Emmanuel College της Βοστώνης, οργάνωσε στις 24 Ιουνίου 2015, ανήμερα του Άι Γιάννη του Ριγολόγου, στην έδρα της, στον Πύργο Αλικιανού, αναπαράσταση της παραδοσιακής γιορτής του Κλήδονα, με τη συμμετοχή των φιλοξενουμένων φοιτητών. Η αναπαράσταση των μαντικών εθίμων περιείχε τα τρία κύρια επεισόδια της παραδοσιακής τελετουργίας, το «Αμίλητο νερό», τις «Φωτιές του Άι Γιάννη» και το «Άνοιγμα του κλήδονα» (τα «Ριζικάρια», σύμφωνα με τη λαϊκή ορολογία). Σε όλα μετείχαν ενεργά, μαζί με τους κατοίκους της περιοχής, και οι ξένοι φοιτητές, ντυμένοι με παραδοσιακές στολές που παραχώρησε ευγενώς ο χορευτικός σύλλογος «Βιγλάτορες». Η εκδήλωση έκλεισε σύμφωνα με το παραδοσιακό τελετουργικό: κρητικό γλέντι, με συνοδεία οργάνων, τραγούδι και χορό.
5] 7 Ιουλίου 2016. Κρητική βραδιά με το Λεωνίδα Λαϊνάκη για τους φοιτητές του Emmanuel College. Διδασκαλία κρητικών χορών στους φοιτητές από μέλη του χορευτικού Συλλόγου «Βιγλάτορες».
6] 2 έως 3 Ιουλίου 2016. Συμμετοχή στην οργάνωση του Συνεδρίου «Το Ριζίτικο Τραγούδι», που πραγματοποιήθηκε στα χωριά της Ρίζας, Λάκκους και Καράνου, με πρωτοβουλία του Δήμου Πλατανιά και του Κέντρου Κρητικής Λογοτεχνίας (εκπρόσωπος στην Κεντρική Οργανωτική Επιτροπή η Αντιπροέδρος Δημοσίων Σχέσεων της Εταιρείας, Κλειώ Παπαδερού). Εισήγηση του Προέδρου της Εταιρείας Κρητικών Σπουδών με θέμα «Μυθικά αρχέτυπα και πολιτισμικοί κώδικες στο ριζίτικο τραγούδι». Η Εταιρεία Κρητικών Σπουδών πρότεινε το Συνέδριο να συμμετάσχει στους φορείς που θα υπογράψουν την αίτηση προς την ΟΥΝΕΣΚΟ να ανακηρυχθεί το Ριζίτικο τραγούδι της Κρήτης «Μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς». Η ολομέλεια του Συνεδρίου ενέκρινε την πρόταση.
7] 21 – 22 Ιουλίου 2016. Φιλοξενία Μουσικού Σεμιναρίου του Κρητικού Μουσικού Φεστιβάλ «World Μusic» (διοργάνωση με πρωτοβουλία της μουσικού Μαρίας Μανουσάκη).
8] Ιούλιος – Αύγουστος 2016. Ερευνητικό Πρόγραμμα «Ανθρωπογεωγραφία Επαρχίας Κυδωνίας». Τοπωνύμια και μνημεία της περιοχής Κυδωνίας (Ερευνητική Ομάδα).
9] 1 Αυγούστου 2016. Εκδηλώσεις μνήμης για την Εκτέλεση 118 αμάχων στον Καιρίτη από το γερμανικό στρατό κατοχής (1.8.1941). Α. Το πρωί της 1ης Αυγούστου, , ώρα 9.50, πάνδημη Πορεία μνήμης από το Μνημείο των εκτελεσθέντων στην εκκλησία του Τιμίου Σταυρού Αλικιανού (πρώτη εκτέλεση) στο Μνημείο των εκτελεσθέντων στον Καιρίτη (δεύτερη εκτέλεση). – Έναρξη θρησκευτικού μνημοσύνου. Β. Το βράδυ, ώρα 20.30, στην Εταιρεία Κρητικών Σπουδών-Ίδρυμα Καψωμένου, το Χρονικό των γεγονότων από το Γιάννη Γαλανάκη – Έκθεση φωτογραφίας των εκτελεσθέντων – Προβολή Ντοκυμαντέρ: Τα ριζίτικα τραγούδια για τη Μάχη της Κρήτης, την Αντίσταση, την Κατοχή και τις εκτελέσεις των πατριωτών (παραγωγή ΕΡΤ, 1983).
10] 3 Αυγούστου 2016, το βράδυ. Φιλοξενία Συναυλίας του μουσικού συγκροτήματος «Εντέχνως λαϊκοί» στον υπαίθριο χώρο της Εταιρείας Κρητικών Σπουδών. Διοργάνωση Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων Γυμνασίου Αλικιανού, σε συνεργασία με το συγκρότημα «Εντέχνως λαϊκοί».
11] 30–31 Αυγούστου 2016. Διήμερο αφιέρωμα στον Άγγελο Αντωνόπουλο. Η Εταιρεία Κρητικών Σπουδών – Ίδρυμα Καψωμένου και η Ένωση Πνευματικών Δημιουργών Χανίων, σε συνεργασία με την Περιφερειακή Ενότητα Χανίων και άλλους, πολιτιστικούς και εκπαιδευτικούς φορείς, οργάνωσε ένα πολιτιστικό διήμερο, 30 και 31 Αυγούστου 2016, για την προσωπικότητα και το έργο ενός πνευματικού ανθρώπου, που υπηρέτησε και εξακολουθεί να υπηρετεί την Τέχνη και τα Γράμματα με ευθύνη, αφοσίωση και συνέπεια. Στο Αφιέρωμα συμμετείχαν, μαζί με τον τιμώμενο, ο επιφανής κριτικός του Θεάτρου, ποιητής και φιλόλογος Κώστας Γεωργουσόπουλος, ο συνεργάτης του Άγγελου Αντωνόπουλου, ερευνητής και συγγραφέας Σέργιος Μαυροκέφαλος, ο Ομότ. καθηγητής Ερατοσθένης Γ. Καψωμένος, Ο Πρόεδρος της Ένωσης Πνευματικών Δημιουργών Χανίων και Προϊστάμενος των Πολιτιστικών Υπηρεσιών της Περιφερειακής Ενότητας Χανίων Δημήτρης Νικολακάκης και ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Δημοτικού Περιφερειακού Θεάτρου Κρήτης, Μιχάλης Αεράκης. Το Πρόγραμμα περιελάμβανε δύο μέρη:
Α. Την Τρίτη, 30 Αυγούστου 2016, το απόγευμα, ο Άγγελος Αντωνόπουλος και ο Κώστας Γεωργουσόπουλος συνάντησαν, στην έδρα της Εταιρείας, στον Πύργο Αλικιανού, θεατρικές ομάδες και ανθρώπους του θεάτρου από την ευρύτερη περιοχή του Νομού Χανίων για μια ελεύθερη συζήτηση με θεματικό άξονα «Το θέατρο στην επαρχία. Προσπάθειες, προβλήματα, προοπτικές». Πήραν το λόγο εκπρόσωποι από όλες τις θεατρικές ομάδες και θιάσους και παρουσίασαν το έργο που έχουν επιτελέσει, τις άμεσες και ευρύτερες επιδιώξεις τους, τις προοπτικές και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν. Στη συνέχεια πήραν το λόγο ο Κώστας Γεωργουσόπουλος και ο Άγγελος Αντωνόπουλος και συζήτησαν με τους θεατρικούς φορείς και το κοινό. Τη συζήτηση συντόνισε ο Μιχάλης Αεράκης.
Β. Την Τετάρτη, 31 Αυγούστου 2016, ώρα 19.30, έγινε, στο Πνευματικό Κέντρο Χανίων, παρουσίαση της προσωπικότητας και του έργου του Άγγελου Αντωνόπουλου, με έμφαση στην ποίηση και την πεζογραφία του. Για το έργο μίλησαν ο Κώστας Γεωργουσόπουλος, ο Σέργιος Μαυροκέφαλος και ο Ερατοσθένης Γ. Καψωμένος. Την εκδήλωση χαιρέτισε, εκ μέρους της Αντιπεριφέρειας Χανίων και της ΄Ενωσης Πνευματικών Δημιουργών Χανίων, ο Δημήτρης Νικολακάκης. Συντονιστής της Συνεδρίας ήταν ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Δημοτικού Περιφερειακού Θεάτρου Κρήτης Μιχάλης Αεράκης. Το διήμερο έκλεισε με επίσημο δείπνο, που παρέθεσε στο Ενετικό λιμάνι των Χανίων, η διεύθυνση του Εστιατορίου «Μοναστήρι».
12] Παρασκευή, 2, έως Κυριακή, 4 Σεπτεμβρίου 2016. Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο «Οδυσσέας Ελύτης. Είκοσι χρόνια από την κοίμησή του». Το Συνέδριο πραγματοποιήθηκε, στην έδρα της Εταιρείας Κρητικών Σπουδών, στον Πύργο Αλικιανού, από την Εταιρεία Κρητικών Σπουδών -΄Ιδρυμα Καψωμένου και την Ένωση Πνευματικών Δημιουργών Χανίων, με τη στήριξη της Περιφέρειας Κρήτης, του Περιφερειακού Διαμερίσματος Χανίων, του Δήμου Πλατανιά και του Δήμου Χανίων. Στο Συνέδριο συμμετείχαν ο Ιστορικός Λαογραφικός Καλλιτεχνικός Σύλλογος «ΚΡΗΤΙΚΕΣ ΜΑΔΑΡΕΣ» και ο Σύνδεσμος Ιεροψαλτών Ν. Χανίων «Γεώργιος ο Κρης», η θεατρική ομάδα Νίκης Μιχαλούδη, Ευριπίδη Σταματίου και Δήμητρας Λιγοψυχάκη, που παρέστησαν θεατρικά το περίφημο ερωτικό ποίημα του Ελύτη, Μονόγραμμα· και τέλος, οι συντελεστές της Μουσικής Συναυλίας «Με το ζέφυρο της μουσικής» τη δεύτερη μέρα του Συνεδρίου (βλ. αρ. 13), ο μουσουργός Γιώργος Κουρουπός, η σύντροφος του Οδυσσέα Ελύτη ποιήτρια Ιουλίτα Ηλιοπούλου, οι καλλιτέχνες Τίτος Γουβέλης και Μάιρα Μηλολιδάκη, που απέδωσαν, με απαγγελία και τραγούδι, μελοποιημένα από το συνθέτη Γιώργο Κουρουπό ποιήματα του Οδυσσέα Ελύτη. Στο επιστημονικό μέρος του Συνεδρίου συμμετείχαν πανεπιστημιακοί καθηγητές, εκπαιδευτικοί, διδάκτορες και κριτικοί της λογοτεχνίας, μεταξύ των οποίων ήταν οι πιο ειδικοί μελετητές του Οδυσσέα Ελύτη. Σημαντική ήταν η συμβολή των χορηγών ΙΝ.ΚΑ., Α.Ν.Ε.Κ., ΕΤΑΝΑΠ-ΣΑΜΑΡΙΑ, ΒΙΟΧΥΜ, Φωτόπολις, ΕΛΕΥΘΩ, των Ξενοδοχειακών Ομίλων Caldera Group, Althea Village, Αρκάδι, των χορηγών επικοινωνίας Νέα TV και ΕΡΑ-Ρ/Σ Χανίων.
Το πρόγραμμα του Συνεδρίου περιελάμβανε δέκα θεματικές ενότητες.
Το συνεδριακό τμήμα της Εναρκτήριας Πανηγυρικής Συνεδρίας, με θεματικό άξονα μια Εισαγωγή στην ποίηση του Ελύτη, άνοιξε η σύντροφος του Ποιητή, φιλόλογος και ποιήτρια Ιουλίτα Ηλιοπούλου, η οποία ανέπτυξε το θέμα «Η ποίηση ως δικαιοσύνη». Στην ομιλία της έδωσε με ευκρίνεια τις συντεταγμένες της ποίησης και της ποιητικής του Ελύτη, δίνοντας την έμφαση στην αντιστοιχία των ηθικών αξιών (δικαιοσύνη) με τις αισθητικές αξίες (ποίηση). Η Ιουλίτα Ηλιοπούλου έδειξε, με θεωρητική διαύγεια και συνέπεια, ότι ο κανόνας της εξισορρόπησης και εναρμόνισης των αντιθέτων είναι το αισθητικό αντίστοιχο του ηθικού κανόνα του δικαίου. Σ’ αυτή τη «φυσική δικαιοσύνη» αναλογεί η «ποιητική δικαιοσύνη» του Ελύτη.
Ανάλογα τολμηρή ήταν η επιλογή του καθηγητή David Connolly, ο οποίος, αναπτύσσοντας το θέμα του με τίτλο «Η μαγεία του Ελύτη», έδειξε ότι ο τρόπος που ο ποιητής χειρίζεται το λόγο παραπέμπει στην αρχέγονη πίστη ότι ο λόγος μπορεί να επηρεάσει τη ροή των πραγμάτων και να τα φέρει «σε αντιστοιχία με τα όνειρά μας». Μ’ αυτή τη «μαγική χρήση» της γλώσσας, ο Ελύτης αποβλέπει στη μεταμόρφωση του κόσμου. Καταλήγοντας ο ομιλητής αναρωτιέται: «Μπορεί, όμως, η ποίηση ν’ αλλάξει τον κόσμο; - Όχι, απαντά ο Ελύτης. “Αυτός αλλάζει με τις πράξεις. Αλλά η ποίηση μπορεί ν’ αλλάξει τις συνειδήσεις κι αυτές κατευθύνουν τις πράξεις”».
Οι δύο πρώτες Τακτικές Συνεδρίες ήταν αφιερωμένες στα ερμηνευτικά ζητήματα της ποίησης του Ελύτη. Οι ανακοινώσεις της Πρώτης Τακτικής Συνεδρίας (Ερμηνευτικά, Α΄) είχαν κοινό παρονομαστή την από διάφορες οπτικές γωνίες διερεύνηση και ανασυγκρότηση του ποιητικού σύμπαντος του Ελύτη: Οδυσσέας Ελύτης. Το δακτυλικό αποτύπωμα της Ελλάδας μέσα από την αρχαία ελληνική φιλοσοφία και το υπερρεαλιστικό κίνημα (Νάντια Στυλιανού). - Η αρχετυπική μορφή της γυναικείας παρουσίας στο ποιητικό έργο του Οδυσσέα Ελύτη και ο ρόλος της στην ποιητική μυθολογία του (Χριστίνα Παπαδημητρίου). - Οι επιγραμματικές ρήσεις στη Συλλογή «Εκ του πλησίον (Κλειώ Παπαδερού), Γλώσσα και Τέχνη στο χωροχρόνο του Μικρού Ναυτίλου (Γιώτα Σαμιώτη), Η ''παραλογική έκφραση'' και η σημασία της στην ποίηση και την ποιητική του Οδυσσέα Ελύτη (Αργυρώ Λουλαδάκη).
Οι ανακοινώσεις της Δεύτερης Τακτικής Συνεδρίας (Ερμηνευτικά, Β΄) επικεντρώθηκαν στη μελέτη και ανάδειξη των ποιητικών κωδίκων που λειτουργούν μέσα στην ποίηση του Ελύτη και προσφέρουν ερμηνευτικά κλειδιά για το σύνολο ή για τα αντίστοιχα έργα: Ο επί γης Παράδεισος στην ποίηση του Οδυσσέα Ελύτη (Ανθούλα Δανιήλ). - Ιστορία και ποίηση. Το “Άσμα ηρωικό και πένθιμο για το χαμένο ανθυπολοχαγό της Αλβανίας” του Οδυσσέα Ελύτη (Αντώνης Σανουδάκης). - Οι δρώσες δυνάμεις στο Άξιον Εστί του Οδυσσέα Ελύτη (Γιάννης Ζηκούδης). -- “Πλεονάκις επολέμησάν με εκ νεότητός μου”. Η γενεαλογία των εχθρών στην ποίηση του Ελύτη (Σπύρος Κατσαραπίδης). - Η σημαντική του χρόνου στο “ Άξιον Εστί” του Ελύτη (Ιφιγένεια Τριάντου).
Η ποίηση του Ελύτη και οι Τέχνες ήταν το θέμα της Γ΄ Τακτικής Συνεδρίας. Εξετάστηκαν η σχέση του Ελύτη και του έργου του (ποιητικού, εικαστικού, δοκιμιακού), με τις πλαστικές τέχνες, τη ζωγραφική, τη μουσική και με το έργο συγκεκριμένων καλλιτεχνών: “Ο κήπος βλέπει”. Ο εικαστικός λόγος του Οδυσσέα Ελύτη (Ολυμπία Ταχοπούλου). - Ο Ελύτης συναντά το Θεόφιλο (Δήμητρα Λυμπέρη). - Eλύτης και Mozart. Το ύψος, η υπέρβαση και η γεωμέτρηση (Jacopo Mosesso).
Τη Δ΄ Τακτική Συνεδρία απασχόλησαν ζητήματα Ποιητικής και Θεωρίας του Πολιτισμού. Ο Σ.Ν. Φιλιππίδης, σε μια συγκριτική εξέταση κειμένων του Éluard και του Ελύτη, μεταφρασμένων και πρωτότυπων, ανέδειξε τις αναλογίες και διαφορές τους στον τύπο γραφής από τη σκοπιά της ποιητικής (Ελύτης/Éluard, 1940: Ζητήματα ποιητικής). Ζητήματα ποιητικών και σημασιακών κωδίκων έθεσε και ο Γιάννης Ιωάννου, αναλύοντας και ερμηνεύοντας τη σημασιακή διάκριση ανάμεσα στους ποιητικούς όρους «ανάπτυξη του στιγμιαίου» και «ακριβής στιγμή» στα θεωρητικά κείμενα του Ελύτη (Η «ακριβής στιγμή» και η «ανάπτυξη του στιγμιαίου»: Έννοιες ταυτόσημες ή διαφορετικές;). Αναλύοντας τους πολιτισμικούς κώδικες στη «Γένεση» του Άξιον Εστί, ο Ε.Γ. Καψωμένος έδειξε ότι ο ποιητής Οδυσσέας Ελύτης αναπτύσσει, σε τυπική αντιστοιχία αλλά ουσιαστική αντιδιαστολή προς τον εβραϊκό μύθο της δημιουργίας του κόσμου, μια ελληνική κοσμολογία, που συνοψίζει και αναδεικνύει τη ριζική διαφορά ανάμεσα στα δύο πολιτισμικά πρότυπα (Πολιτισμικοί κώδικες στην ποίηση του Οδυσσέα Ελύτη).
Η Ε΄ Τακτική Συνεδρία, με τίτλο Μεταγραφή σε άλλη γλώσσα, επικεντρώνεται σε δύο βασικά ζητήματα: στο πρόβλημα της μετάφρασης της ποίησης σε άλλη γλώσσα (από τη μεταφράστρια του ποιητή Paola Maria Minucci, Η ποίηση του Ελύτη σε μια δεύτερη γραφή) και στη σχέση ποίησης και μουσικής, όπως αυτή εμφανίζεται στις μελοποιήσεις ποιημάτων του Ελύτη από διαφορετικούς συνθέτες (από το μουσικοσυνθέτη Γιώργο Κουρουπό, Ο μελοποιημένος Ελύτης). Η Συνεδρία αυτή αποτέλεσε ένα είδος εισαγωγής στη βραδινή Συναυλία «Με το ζέφυρο της μουσικής», για την οποία βλ. στην επόμενη αναφορά τελευταία μέρα περιελάμβανε τρεις Τακτικές και την Καταληκτήρια Συνεδρία, με τον Απολογισμό και τα γενικά συμπεράσματα του Συνεδρίου.
Η ΣΤ΄ Συνεδρία ήταν αφιερωμένη σ’ ένα κεφαλαιώδες ζήτημα: ποια θέση κατέχει ο Ελύτης και η ελληνική ποίηση γενικότερα στα εγχειρίδια της Μέσης Εκπαίδευσης και πώς θα μπορούσε η λογοτεχνία μας ως μείζον παιδευτικό αγαθό να έχει τη σωστή αξιοποίηση στην εκπαιδευτική πράξη. Παρουσιάστηκαν ένας απολογισμός από τον Αναστάσιο Στέφο (Ο Ελύτης στα σχολικά εγχειρίδια Ελλάδας και Κύπρου) και τρεις πρότυπες θεωρητικές και μεθοδολογικές προτάσεις για την ποίηση του Ελύτη και τη διδασκαλία της ποίησης στη Μέση Εκπαίδευση: Η ανάγνωση του αξιακού συστήματος του Οδυσσέα Ελύτη και η μαγεία μιας ποιητικής συνομιλίας. Μια μη τυπική μορφή γραμματισμού ως διδακτική πρόταση για τη λογοτεχνία στο Λύκειο.( Ειρήνη Βογιατζή – Kαλλιόπη Κωτσάκη), - Τα κορίτσια στο έργο του Οδυσσέα Ελύτη. Διερεύνηση πολιτισμικών κωδίκων στην ερμηνεία της λογοτεχνίας της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (Λιάνα Καλοκύρη), - Η μυθολογία του Αιγαίου μέσα από την ποίηση του Οδυσσέα Ελύτη. Mια διδακτική πρόταση (Ιωάννα A. Ραμουτσάκη).
Στο δοκιμιακό έργο του Ελύτη εστιάζουν οι ανακοινώσεις της Ζ΄ Τακτικής Συνεδρίας, που τεκμηριώνουν το πολυδιάστατο της θεωρητικής σκέψης του Ελύτη, αναλύοντας την προβληματική του στα πεδία της ποιητικής, των τεχνών, της ελληνικής πολιτισμικής παράδοσης: “Ανοιχτά Χαρτιά”: Οι σκέψεις του Οδυσσέα Ελύτη για την Ποιητική Δημιουργία (Αθηνά Μαλαπάνη) - Ο Οδυσσέας Ελύτης ως κριτικός της τέχνης - «Έρχομαι από μακριά». Διάλογος με τα «ποιητικά δοκίμια» του Οδυσσέα Ελύτη (Κώστας Ζουράρης).
Στην Η΄ Τακτική Συνεδρία εξετάζονται οι διακειμενικές σχέσεις του έργου του Ελύτη με άλλους εκπροσώπους της ελληνικής λογοτεχνίας καθώς και με την ελληνική φιλοσοφική παράδοση: «… καὶ τώρα γινωμένη μέσα μου δεύτερη ψυχή…»: αναζητώντας τις απαρχές και την εξέλιξη των στοχασμών του Οδυσσέα Ελύτη για τον Διονύσιο Σολωμό ( Ελπινίκη Νικολουδάκη-Σουρή) – Η Ελύτεια πρόσληψη του Παπαδιαμάντη: “ Όσοι λευκοφόροι, εννοήτωσαν" (Δέσποινα Αθανασιάδου-Στεφανουδάκη) – “Η Φλογέρα του Βασιλιά” και “Tο Άξιον Εστί”. Δύο παράλληλες εκδοχές της ελληνικής διάρκειας (Κώστας Κασίνης) – Οδυσσέας Ελύτης: Η τετρακτύς της ποιήσεως (Μαρία Τερδήμου).
Το Συνέδριο έκλεισε με την Καταληκτήρια Συνεδρία, όπου έγινε μια σύντομη αποτίμηση των εισηγήσεων και ένας γενικός Απολογισμός. Κοινή εκτίμηση ήταν ότι οι ανακοινώσεις ήταν υψηλού επιπέδου, κάλυψαν ένα μεγάλο φάσμα θεμάτων, και πλούτισαν την ειδική βιβλιογραφία του ποιητή Οδυσσέα Ελύτη· κι επιπλέον, συνέβαλαν ουσιαστικά στην αποσαφήνιση των στοιχείων που συνθέτουν την ελληνική πολιτισμική παράδοση και ταυτότητα.
13] Σάββατο, 3 Σεπτεμβρίου 2016. «Με το ζέφυρο της μουσικής». Μουσική Συναυλία στο πλαίσιο του Συνεδρίου, με ποίηση Οδυσσέα Ελύτη, μελοποιημένη από το Γιώργο Κουρουπό. Διεύθυνση: ο μουσουργός Γιώργος Κουρουπός, Τραγούδι: η Μάιρα Μηλολιδάκη, Πιάνο: ο Τίτος Γουβέλης, Απαγγελία: η ποιήτρια Ιουλίτα Ηλιοπούλου.
14] Κυριακή, 18 Σεπτεμβρίου 2016. Πνευματικό Μνημόσυνο Εμμανουήλ Κριαρά. Ορθόδοξη Ακαδημία Κρήτης. Η Εταιρεία Κρητικών Σπουδών συμμετείχε στους οργανωτικούς φορείς, με εκπροσώπους, στην Οργανωτική Επιτροπή τη Γενική Γραμματέα Γιώτα Σαμιώτη και στην Επιστημονική Επιτροπή τον Πρόεδρό της Ερατοσθένη Γ. Καψωμένο, ο οποίος ήταν και ο κύριος ομιλητής με θέμα: «Η πνευματική παρακαταθήκη του Εμμανουήλ Κριαρά».
15] Κυριακή, 25 Σεπτεμβρίου 2016. Γενική Συνέλευση των μελών της Εταιρείας Κρητικών Σπουδών και Εκλογή νέου Διοικητικού Συμβουλίου: Ερατοσθένης Γ. Καψωμένος, Πρόεδρος {με Αναπληρωτή Πρόεδρο την Κα Ναυσικά Καψωμένου], Αλέξανδρος Παπαδερός, Α΄ Αντιπρόεδρος, Δημήτρης Νικολακάκης Β΄ Αντιπρόεδρος, Γιάννης Σκαράκης, Γ΄ Αντιπρόεδρος, Γιώργος Καρκάνης, Γεν. Γραμματέας, Σταύρος Βεζονιαράκης, Ταμίας, Μιχ. Αεράκης, Κατερίνα Κολοκυθά, Κλειώ Παπαδερού, Παγώνα Βίγλη, Τασούλα Βουρεξάκη, Μέλη. Έφοροι τομέων δράσης: Δημήτρης Κακαβελάκης, Έφορος Διεθνών Σχέσεων, Λιάνα Καλοκύρη, Έφορος Τομέα Επιμόρφωσης, Δημήτρης Κυριακάκης, Έφορος Διαδικτυακών Επικοινωνιών. Εξελεγκτική Επιτροπή: Ευαγγελία Βεζονιαράκη, Ευτύχης Νικολουζάκης, Σήφης Σερλιδάκης.
16] Παρασκευή, 30 Σεπτεμβρίου 2016. Στρογγυλή Τράπεζα. "Το μέλλον της Ευρώπης. Προβλήματα και προβληματισμοί". Η Εταιρεία Κρητικών Σπουδών – Ίδρυμα Καψωμένου, στο πλαίσιο της Σειράς Ανοιχτού Πανεπιστημίου “Μείζονα προβλήματα της εποχής μας”, διοργάνωσε την Παρασκευή, 30 Σεπτεμβρίου 2016, ώρα 19.30, στην έδρα του Ιδρύματος, στον Πύργο Αλικιανού, συζήτηση Στρογγυλής Τράπεζας με θέμα: «Το μέλλον της Ευρώπης. Προβλήματα και προβληματισμοί».
Η σκοπιμότητα της διοργάνωσης αναπτύσσεται στο Δελτίο Τύπου, όπου σημειώνεται ότι η οικονομική κρίση των τελευταίων ετών ανέδειξε σ’ όλες τους τις διαστάσεις τα προβλήματα που συνδέονται με τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και την προοπτική της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Και κατέστησε αναγκαίο ένα ειλικρινή δημόσιο διάλογο γι’ αυτά τα προβλήματα, που θα διαφωτίσει ολόπλευρα την κοινή γνώμη και θα συμβάλει στη διαμόρφωση ενεργών πολιτών, ικανών να μετέχουν συνειδητά στις εξελίξεις που αφορούν το μέλλον των παιδιών τους, το μέλλον των ευρωπαϊκών λαών.
Στη συζήτηση έλαβαν μέρος καθηγητές πανεπιστημίου, ειδικοί επιστήμονες και προσωπικότητες της πνευματικής μας ζωής: ο καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης και πρώην πρύτανης του Παντείου Πανεπιστημίου Γιώργος Κοντογιώργης, ο Ομότιμος καθηγητής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και Πρόεδρος Μετσόβιου Κέντρου Διεπιστημονικής Έρευνας Δημήτρης Ρόκος, ο καθηγητής Σύγχρονης Πολιτικής και Κοινωνικής Ιστορίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Γιώργος Μαργαρίτης, ο εκπαιδευτικός, συγγραφέας και πρόεδρος της Εταιρείας Παιδείας και Πολιτισμού “Εντελέχεια”, Λαοκράτης Βάσσης και ο ομότ. καθηγητής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Ερατοσθένης Γ. Καψωμένος. Χαιρετισμό απέστειλαν ο παλαίμαχος πολιτικός, συγγραφέας και ποιητής Βάσος Λυσσαρίδης, ο καθηγητής Πολιτικών θεωριών και Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Πειραιά και Υπουργός Νίκος Κοτζιάς και ο καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας του Πανεπιστημίου Κρήτης και Υπουργός Γιώργος Σταθάκης. Ύστερα από τις εισηγήσεις των ειδικών, ακολούθησε μακρά και ενδιαφέρουσα συζήτηση με το κοινό.
17] 7-14 Νοεμβρίου 2016. Συμμετοχή του Προέδρου της Εταιρείας Κρητικών Σπουδών, Ερατοσθένη Γ. Καψωμένου στο Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Πανεπιστημιακών Μαθημάτων «Ο Λαϊκός πολιτισμός της Καρπάθου», με πρόσκληση του «Ινστιτούτου Λαϊκού Πολιτισμού Καρπάθου» του Πανεπιστημίου Αθηνών. Στο πλαίσιο αυτής της συνεργασίας, ο Ε.Γ. Καψωμένος ανέλαβε να διδάξει τα μνημεία του λόγου και ειδικότερα, το Ελληνικό Δημοτικό Τραγούδι, που αποτελεί την πληρέστερη και γνησιότερη έκφραση του λαϊκού μας πολιτισμού. Το διδακτικό αντικείμενο είχε 4 ενότητες: Α. Εισαγωγή στο ελληνικό δημοτικό τραγούδι. Γενικά ειδολογικά και τυπολογικά γνωρίσματα. Β. Η ποιητική του δημοτικού τραγουδιού και τα χαρακτηριστικά της. Γ. Θεματική, κοσμοθεωρητικά πρότυπα και πολιτισμικοί κώδικες του δημοτικού τραγουδιού. Δ. Δημοτικά δίστιχα-μαντινάδες: μια δυναμική έκφραση της λαϊκής προφορικής παράδοσης.
Στο πλαίσιο του Προγράμματος συζητήθηκε Σχέδιο συνεργασίας των δύο φορέων για την έρευνα, διάσωση και μελέτη των εκφράσεων του αγροτοκτηνοτροφικού προφορικού πολιτισμού στην Κάρπαθο και στην Κρήτη, δυο περιοχές όπου εντοπίζονται οι πιο ζωντανές παραδοσιακές εστίες του λαϊκού μας προφορικού πολιτισμού. Το σχέδιο, που θα συζητηθεί και θα οριστικοποιηθεί από τα αρμόδια όργανα των δύο φορέων, περιλαμβάνει ένα κοινό Συνέδριο για το Λαϊκό πολιτισμό της Καρπάθου και της Κρήτης, καθώς και συνεργασία στη διοργάνωση μεγάλου Διεθνούς Συνεδρίου με θέμα «Οι παραδοσιακοί πολιτισμοί της Νότιας Ευρώπης και το Μεσογειακό πολιτισμικό πρότυπο».